Η Περσική Αυτοκρατορία
Οι αυτοκρατορίες της εποχής του Μπρούτζου ήταν μικρές και διακριτές. Βασίζονταν στα προσχωσιγενή εδάφη που διαμόρφωσαν ο Νείλος στην Αίγυπτο, ο Τίγρης κι ο Ευφράτης στο Ιράκ, ο Ινδός ποταμός στο Πακιστάν και ο Κίτρινος ποταμός στην βόρεια Κίνα. Αχανείς εκτάσεις ερήμου, στέπες και βουνά χώριζαν αυτά τα πρώιμα κέντρα του πολιτισμού.
Με τα ξύλινα και λίθινα εργαλεία ή παραγωγικότητα ήταν χαμηλή και τα πλεονάσματα μικρά. Με τη τεχνολογία του μπρούτζου, μόνο οι αποδόσεις της πολύ γόνιμης γης που ήταν κοντά στους ποταμούς ήταν ικανές να δώσουν τον αναγκαίο πλούτο για την κατασκευή μεγάλων πόλεων, τη συντήρηση μεγάλων στρατευμάτων και τη δημιουργία αυτοκρατοριών.
Ακόμη και στην Ύστερη Εποχή του Μπρούτζου, κέντρα όπως η Κνωσός, οι Μυκήνες και η Τροία ήταν μέρη μιας σχετικά υποανάπτυκτης περιφέρειας. Τα παλάτια τους, οι ακροπόλεις τους και τα μνημεία τους ήταν μετρίου μεγέθους. Ο πλούτος των μινωικών πριγκίπων – εμπόρων και των μυκηναίων αρχόντων – πολεμάρχων δεν συγκρινόταν με τον πλούτο του Νέου Βασιλείου των φαραώ.
Αυτό άλλαξε τον 10ο πΧ αιώνα: η κλίμακα των πολιτισμών και των αυτοκρατοριών πέρασε σε άλλη τάξη μεγέθους. Οι γεωργοί της Εποχής του Σιδήρου, απέκτησαν πρόσβαση σε περιοχές με σκληρό έδαφος και μπόρεσαν να τις καλλιεργήσουν. Η παραγωγικότητα και ο πληθυσμός αυξήθηκαν κατά πολύ. Τα διαθέσιμα πλεονάσματα έδωσαν τη δυνατότητα στους δημιουργούς των αυτοκρατοριών της Εποχής του Σιδήρου να επισκιάσουν τις αυτοκρατορίες που προηγήθηκαν.
Η Κίνα τον 3ο πΧ αιώνα ενοποιήθηκε από τον Qin Shi Huan, ο οποίος κυβέρνησε ια περιοχή πέντε φορές μεγαλύτερη από αυτήν της Δυναστείας Shang.
Ένα αιώνα πριν, τον 4ο αιώνα πΧ, ο Mauryan Chandragupta, ίδρυσε την πρώτη ινδική αυτοκρατορία. Υπό την κατοχή του ήταν η κοιλάδα του Ινδού ποταμού, όλες οι βόρειες περιοχές, η κοιλάδα του Γάγγη, το Νεπάλ και μεγάλο τμήμα του Ντακάν.
Ακόμη πιο πριν, στα μέσα προς τα τέλη του 6ου αιώνα πΧ, τρεις μεγάλοι Πέρσες κατακτητές, ο Κύρος, ο Καμβύσης και ο Δαρείος, δημιούργησαν μια ακόμη μεγαλύτερη αυτοκρατορία. Στο απόγειό της, περίπου το 500 πΧ, απλωνόταν από τη Βουλγαρία στη δύση έως το Πακιστάν στην ανατολή και από τον Καύκασο στα βόρεια έως την έρημο της Νουβίας στο νότο.
Η περσική αυτοκρατορία ήταν μια προσπάθεια συνένωσης γεωπολιτικά διαφορετικών και πολιτισμικά ξένων οντοτήτων – Τουρκία, Αίγυπτος, Ιράκ, Ιράν και Πακιστάν. Και λόγω αυτού, η φυσική τάση ήταν η διάσπαση και όχι η συνένωση.
Ωστόσο, αυτό που έδωσε το χαριστικό χτύπημα στην ασταθή αυτοκρατορία ήταν μια εξωτερική δύναμη. Καθώς έφτασε στο απόγειό της στα τέλη του 6ου πΧ αιώνα, η περσική αυτοκρατορία συγκρούστηκε με έναν άλλο πολιτισμό στα απόμακρα βορειοδυτικά της σύνορα. Ο πλούτος της μεγαλύτερης αυτοκρατορίας που είχε γνωρίσει ο κόσμος θα μοιραζόταν ανάμεσα σε κάποιες μικρές κοινότητες αγροτών-γεωργών.
Η σύγκρουση ήταν ανάμεσα σε δυο ολότελα διαφορετικά κοινωνικά και πολιτικά συστήματα. Και τα δύο ήταν προϊόντα της Εποχής του Σιδήρου. Ενώ όμως το ένα ήταν μια αντιγραφή του αρχαίου ιμπεριαλισμού σε παγκόσμια σχεδόν κλίμακα, το άλλο ήταν ένα εντελώς νέο σύστημα που δημιουργήθηκε μέσα στις διαμάχες και τους αλληλοσπαραγμούς της επανάστασης.
Αλλά πριν το δούμε από κοντά, πρέπει να χαρτογραφήσουμε τους δρόμους που ακολούθησε ο πολιτισμός στην Ινδία και την Κίνα.