Κινέζικο γραμματόσημο που απεικονίζει την σινο-σοβιετική συμφωνία του 1950.
Το ταξιδι του Μαο στην ΕΣΣΔ (Δεκεμβρης 1949-Φλεβαρης 1950)
1) Πρακτικά συνομιλιών Στάλιν-Μαο (16/12/1949)
2) Τηλεγράφημα Μαο στο Λιου Σιάο Σι (18/12/1949)
3) Υπόμνημα Συζήτησης Μαο- Ν.Β.Ρόστσιν (1/1/1950)
4) Τηλεγράφημα Μαο στην ΚΕ του ΚΚ Κίνας (2/1/1950)
5) Υπόμνημα Συζήτησης Μαο- Βισίνσκι (6/1/1950)
6) Τηλεγράφημα Μαο σε Τσου Εν Λάι και ΚΕ του ΚΚ Κίνας (7/1/1950)
7) Πρακτικά συνομιλιών Στάλιν Μαο (22/1/1950)
Πηγή: https://parapoda.wordpress.com/2013/05/06/%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF-%CF%84%CE%B1%CE%BE%CE%B9%CE%B4%CE%B9-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BC%CE%B1%CE%BF-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B4-%CE%B4%CE%B5%CE%BA%CE%B5%CE%BC%CE%B2%CF%81/
Πρακτικά συνομιλιών μεταξύ του σ. Ι.Β. Στάλιν και του Προέδρου της Κεντρικής Λαϊκής Κυβέρνησης της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας Μαο Τσε Τουνγκ στις 16 Δεκέμβρη 1949
Μετά από ανταλλαγή ευχών και συζήτηση για γενικά θέματα, η παρακάτω συζήτηση έλαβε χώρα.
Σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ: Το πιο σημαντικό ζήτημα στην παρούσα στιγμή είναι το ζήτημα της εγκαθίδρυσης ειρήνης. Η Κίνα χρειάζεται μια περίοδο 3-5 ετών ειρήνης, η οποία θα χρησιμοποιούταν για την επαναφορά της οικονομίας στα προπολεμικά επίπεδα και τη σταθεροποίηση της χώρας γενικά. Οι αποφάσεις για τα σημαντικότερα ζητήματα στην Κίνα εξαρτώνται από τις πιθανότητες ενός ειρηνικού μέλλοντος. Με αυτό κατά νου, η ΚΕ του ΚΚΚ με εξουσιοδότησε να εξακριβώσω από εσάς, σ. Στάλιν, με ποιο τρόπο και για πόσο καιρό θα διατηρηθεί η διεθνής ειρήνη.
Σύντροφος Στάλιν: Στην Κίνα ένας πόλεμος για την ειρήνη, όπως πριν, λαμβάνει χώρα. Το ζήτημα της ειρήνης απασχολεί εξαιρετικά και τη Σοβιετική Ένωση επίσης, αν και είχαμε ειρήνη κατά τα τέσσερα τελευταία χρόνια. Σχετικά με την Κίνα, δεν υπάρχει άμεση απειλή κατά την παρούσα στιγμή: Η Ιαπωνία δεν έχει ακόμα σταθεί στα πόδια της και επομένως δεν είναι έτοιμη για πόλεμο. Η Αμερική παρότι φωνάζει για πόλεμο, στην πραγματικότητα τον φοβάται περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Η Ευρώπη φοβάται τον πόλεμο. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει κάποιος να πολεμήσει την Κίνα, εκτός κι αν ο Κιμ Ιλ Σουνγκ αποφασίσει να εισβάλει στην Κίνα!
Η ειρήνη θα εξαρτηθεί από τις προσπάθειές μας. Αν συνεχίσουμε να είμαστε φιλικοί, η ειρήνη μπορεί να διαρκέσει όχι μόνο 5-10 χρόνια, αλλά 20-25 χρόνια και ίσως και περισσότερο.
Σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ: Μετά την επιστροφή του Λιου Σιάο Σι στην Κίνα, η ΚΕ του ΚΚΚ συζητά τη συνθήκη φιλίας, συμμαχίας και αμοιβαίας βοήθειας μεταξύ Κίνας και ΕΣΣΔ.
Σύντροφος Στάλιν: Αυτό το ζήτημα μπορούμε να το συζητήσουμε και να αποφασίσουμε σχετικά. Πρέπει να εξακριβώσουμε αν πρέπει να διακηρύξουμε τη συνέχιση της τρέχουσας συνθήκης συμμαχίας και φιλίας του 1945 μεταξύ ΕΣΣΔ και Κίνας, αν πρέπει να ανακοινώσουμε ότι επίκεινται αλλαγές της στο μέλλον, ή να κάνουμε αυτές τις αλλαγές τώρα.
Όπως ξέρετε, αυτή η συνθήκη συνάφθηκε μεταξύ ΕΣΣΔ και Κίνας ως αποτέλεσμα της Συμφωνίας της Γιάλτας, η οποία πραγματευόταν τα βασικά σημεία της συνθήκης (το ζήτημα των Κουρίλων Νήσων, της Νότιας Σαχαλίνης, του Πορτ Άρθουρ κλπ). Δηλαδή, η συγκεκριμένη συνθήκη συνάφθηκε, ας πούμε, με τη συγκατάθεση της Αμερικής και της Αγγλίας. Λαμβάνοντας υπόψη αυτή την κατάσταση, εμείς, στον κύκλο μας, έχουμε αποφασίσει να μην τροποποιήσουμε κανένα από τα σημεία αυτής της συνθήκης επί του παρόντος, καθώς μια αλλαγή ακόμα και σε ένα σημείο θα μπορούσε να δώσει στην Αμερική και την Αγγλία τη νομική βάση για να θέσουν ζήτημα ώστε να τροποποιηθούν επίσης οι πρόνοιες της συνθήκης αναφορικά με τις Κουρίλες Νήσους, τη Νότια Σαχαλίνη κλπ. Να γιατί προσπαθήσαμε να βρούμε έναν τρόπο για να τροποποιηθεί η παρούσα συνθήκη στην πράξη ενώ τυπικά να διατηρούνται εν ισχύ οι πρόνοιές της, δηλαδή, στην περίπτωση αυτή, τυπικά να διατηρείται το δικαίωμα της Σοβιετικής Ένωσης να σταθμεύει στρατεύματα στο Πορτ Άρθουρ ενώ, μετά από αίτημα της Κινέζικης Κυβέρνησης, στην πραγματικότητα να αποσύρει τις σοβιετικές ένοπλες δυνάμεις που τώρα είναι σταθμευμένες εκεί. Τέτοια κίνηση μπορεί να πραγματοποιηθεί μετά από αίτημα της Κίνας.
Το ίδιο θα μπορούσαμε να κάνουμε και με το KChZhD [σ.σ. τον Κινεζικό Σιδηρόδρομο Τσανγκτσούν, που διασχίζει τη Μαντζουρία], δηλαδή, στην πραγματικότητα να τροποποιήσουμε τα αντίστοιχα σημεία της συμφωνίας ενώ τυπικά να διατηρούμε τις πρόνοιές της, μετά από αίτημα της Κίνας.
Αν, από την άλλη, οι Κινέζοι σύντροφοι δεν ικανοποιούνται με αυτή τη στρατηγική, μπορούν να παρουσιάσουν τις δικές τους προτάσεις.
Σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ: Η τωρινή κατάσταση αναφορικά με το KChZhD και το Πορτ Άρθουρ ανταποκρίνεται καλά στα κινεζικά συμφέροντα, καθώς οι κινεζικές δυνάμεις είναι ακατάλληλες να πολεμήσουν αποτελεσματικά μια ιμπεριαλιστική επίθεση. Επιπρόσθετα, το KChZhD είναι μια εκπαιδευτική σχολή γα την προετοιμασία κινέζων στελεχών για τους σιδηροδρόμους και τη βιομηχανία.
Σύντροφος Στάλιν: Η απόσυρση των στρατευμάτων δεν σημαίνει ότι η Σοβιετική Ένωση αρνείται να βοηθήσει την Κίνα, αν μια τέτοια βοήθεια χρειαστεί. Το ζήτημα είναι ότι εμείς, ως κομμουνιστές, δεν νιώθουμε εντελώς άνετα με το να σταθμεύουμε τις δυνάμεις μας σε ξένο έδαφος, ειδικά σε έδαφος μιας φιλικής χώρας. Δεδομένης αυτής της κατάστασης, ο οποιοσδήποτε θα μπορούσε να πει ότι αν οι σοβιετικές δυνάμεις μπορούν να σταθμεύουν σε κινεζικό έδαφος, τότε γιατί δεν θα μπορούσαν οι βρετανοί, για παράδειγμα, να σταθμεύουν τις δικές τους δυνάμεις στο Χονγκ Κονγκ, ή οι αμερικανοί στο Τόκιο;
Θα κερδίζαμε πολλά στο στίβο των διεθνών σχέσεων αν, με αμοιβαία συμφωνία, οι σοβιετικές δυνάμεις θα αποσύρονταν από το Πορτ Άρθουρ. Επιπροσθέτως, η απόσυρση των σοβιετικών δυνάμεων θα συνιστούσε μια σοβαρή ώθηση στους κινέζους κομμουνιστές στις σχέσεις τους με την εθνική αστική τάξη. Καθένας θα μπορούσε να δει ότι οι κομμουνιστές έχουν πετύχει ότι ο Τζιανγκ Τζιεσί (σ.σ. Τσανγκ Κάι Σεκ) δεν μπόρεσε. Οι κινέζοι κομμουνιστές πρέπει να λάβουν υπόψη τους την εθνική αστική τάξη.
Η συνθήκη εξασφαλίζει το δικαίωμα της ΕΣΣΔ να σταθμεύει στρατεύματά της στο Πορτ Άρθουρ. Αλλά η ΕΣΣΔ δεν είναι υποχρεωμένη να ασκεί αυτό το δικαίωμα και μπορεί να αποσύρει τα στρατεύματά της μετά από κινεζικό αίτημα. Ωστόσο, αν αυτό δεν είναι βολικό, τα στρατεύματα στο Πορτ Άρθουρ μπορούν να παραμείνουν εκεί για 2, 5, ή 10 χρόνια. Ό,τι βολεύει καλύτερα την Κίνα. Ας μην παρεξηγήσουν ότι θέλουμε να φύγουμε τρέχοντας από την Κίνα. Μπορούμε να μείνουμε ως και 20 χρόνια ακόμα.
Σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ: Συζητώντας τη συνθήκη στην Κίνα, δεν είχαμε λάβει υπόψη τις αμερικάνικες και αγγλικές θέσεις σχετικά με τη συμφωνία της Γιάλτας. Πρέπει να δράσουμε με τρόπο που είναι ο καλύτερος για την κοινή μας υπόθεση. Αυτό το ζήτημα χρήζει περισσότερης σκέψης. Ωστόσο, ήδη καθίσταται ξεκάθαρο πως η συνθήκη δεν θα πρέπει να τροποποιηθεί προς το παρόν, ούτε κάποιος να σπεύσει άμεσα να αποσύρει τα στρατεύματα από το Πορτ Άρθουρ.
Δεν θα έπρεπε ο Τσου Εν Λάι να επισκεφτεί τη Μόσχα προκειμένου να αποφασιστεί το ζήτημα της συνθήκης;
Σύντροφος Στάλιν: Όχι, αυτό είναι ζήτημα που πρέπει να αποφασίσετε εσείς από μόνοι σας. Ο Τσου μπορεί να χρειαστεί σχετικά με άλλα ζητήματα.
Σύντροφος Μαο Τσε Τουννγκ: Θα θέλαμε να αποφασίσουμε για το ζήτημα των σοβιετικών πιστώσεων στην Κίνα, δηλαδή να πετύχουμε μια συμφωνία για την άντληση 300.000.000 δολαρίων πιστώσεων μεταξύ των κυβερνήσεων της ΕΣΣΔ και της Κίνας.
Σύντροφος Στάλιν: Αυτό μπορεί να γίνει. Αν θέλετε να επισημοποιήσουμε αυτή τη συμφωνία τώρα, μπορούμε.
Σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ: Ναι, πράγματι, τώρα, καθώς αυτό θα ηχήσει καλά στην Κίνα. Ταυτόχρονα, είναι απαραίτητο να επιλύσουμε το ζήτημα του εμπορίου, ειδικά μεταξύ ΕΣΣΔ και Ξινγιανγκ [Σινκιάνγκ], παρότι προς το παρόν δεν μπορούμε να παρουσιάσουμε ένα συγκεκριμένο σχέδιο εμπορικών δραστηριοτήτων για αυτή την περιφέρεια.
Σύντροφος Στάλιν: Πρέπει να ξέρουμε άμεσα τι είδους εξοπλισμό θα χρειαστεί η Κίνα, ειδικά τώρα, καθώς δεν έχουμε εξοπλισμό σε απόθεμα, και το αίτημα για βιομηχανικά αγαθά θα πρέπει να υποβληθεί νωρίς.
Σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ: Συναντούμε δυσκολίες στο να βάλουμε ένα συνολικό αίτημα για εξοπλισμό, καθώς η εικόνα που έχουμε για τη βιομηχανία δεν είναι ακόμα ξεκάθαρη.
Σύντροφος Στάλιν: Είναι επιθυμητή η επίσπευση της προετοιμασίας αυτού του αιτήματος, καθώς οι παραγγελίες για εξοπλισμό υποβάλλονται στη βιομηχανία μας τουλάχιστον ένα χρόνο νωρίτερα.
Σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ: Θα θέλαμε πολύ να λάβουμε βοήθεια από την ΕΣΣΔ για τη δημιουργία διαδρόμων αερομεταφοράς.
Σύντροφος Στάλιν: Είμαστε έτοιμοι να παρέχουμε τέτοια βοήθεια. Αεροπορικές διαδρομές μπορούν να δημιουργηθούν πάνω από το Ξινγιανγκ και τη Λαϊκή Δημοκρατία της Μογγολίας. Διαθέτουμε ειδικούς. Θα σας δώσουμε βοήθεια.
Σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ: Θα μας άρεσε επίσης να λαμβάναμε τη βοήθειά σας για τη δημιουργία ναυτικής δύναμης.
Σύντροφος Στάλιν: Στελέχη για το κινεζικό ναυτικό θα μπορούσαν να εκπαιδευτούν στο Πορτ Άρθουρ. Μας δίνετε ανθρώπους και εμείς σας δίνουμε πλοία. Εκπαιδευμένα στελέχη του κινεζικού ναυτικού θα μπορούσαν τότε να επιστρέψουν στην Κίνα πάνω σε αυτά τα πλοία.
Σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ: Οι υποστηρικτές του Κουομιντάνγκ έχουν φτιάξει μια ναυτική και μια αεροπορική βάση στη νήσο Φορμόζα [Ταϊβάν]. Η έλλειψη που έχουμε σε ναυτικές δυνάμεις και αεροπορία καθιστά την κατάληψη της νήσου από το Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό δυσκολότερη. Σχετικά με αυτό, κάποιοι από τους στρατηγούς μας διατυπώνουν την άποψη ότι θα πρέπει να ζητήσουμε βοήθεια από τη Σοβιετική Ένωση, η οποία θα μπορούσε να αποστείλει εθελοντές πιλότους ή μυστικά στρατιωτικά αποσπάσματα ώστε να επισπευτεί η κατάκτηση της Φορμόζα.
Σύντροφος Στάλιν: Η βοήθεια δεν έχει αποκλειστεί, αν και κάποιος θα πρέπει να σκεφτεί τη μορφή αυτής της βοήθειας. Αυτό που είναι το σημαντικότερο εδώ είναι να μη δοθεί το πρόσχημα στους Αμερικάνους να επέμβουν. Σχετικά με το επιτελείο και καθηγητές μπορούμε να σας τους δώσουμε οποτεδήποτε. Τα υπόλοιπα θα πρέπει να τα σκεφτούμε.
Έχετε καθόλου αποβατικές δυνάμεις;
Σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ: Έχουμε ένα πρώην Κουομιντανγκικό σύνταγμα που προσχώρησε σε εμάς.
Σύντροφος Στάλιν: Θα μπορούσε να επιλεγεί μια ομάδα αποβατικών δυνάμεων, να εκπαιδευτεί στην προπαγάνδα, να αποσταλεί στη Φορμόζα, και μέσω αυτής να οργανωθεί μια εξέγερση στο νησί.
Σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ: Τα στρατεύματά μας έχουν προσεγγίσει τα σύνορα της Βιρμανίας και της Ινδοκίνας. Ως αποτέλεσμα, οι αμερικάνοι και οι βρετανοί είναι σε συναγερμό, μη γνωρίζοντας αν θα διασχίσουμε τα σύνορα ή αν τα στρατεύματά μας θα σταματήσουν την προέλασή τους.
Σύντροφος Στάλιν: Κάποιος θα μπορούσε να δημιουργήσει τη φήμη ότι προετοιμάζεστε να διαβείτε τα σύνορα και με αυτό τον τρόπο να τρομάξει λιγάκι τους ιμπεριαλιστές.
Σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ: Κάμποσες χώρες, ιδιαίτερα η Βρετανία, ενεργά κάνουν εκστρατεία για να αναγνωριστεί η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. Ωστόσο, εμείς πιστεύουμε πως δεν πρέπει να βιαστούμε να αναγνωριστούμε. Πρέπει πρώτα να φέρουμε τη χώρα σε τάξη, να ισχυροποιήσουμε τη θέση μας, και τότε μπορούμε να μιλήσουμε στους ξένους ιμπεριαλιστές.
Σύντροφος Στάλιν: Αυτή είναι μια καλή πολιτική. Επιπροσθέτως, δεν έχετε ανάγκη να δημιουργείτε συγκρούσεις με τους βρετανούς και τους αμερικανούς. Αν, για παράδειγμα, υπάρξει ανάγκη να ασκηθεί πίεση στους βρετανούς, αυτό θα μπορούσε να γίνει με την προσφυγή σε μια σύγκρουση μεταξύ της επαρχίας Γκουανγκντονγκ και του Χονγκ Κονγκ. Και για την επίλυση αυτής της σύγκρουσης, ο Μαο Τσε Τουνγκ θα μπορούσε να έρθει ως ο μεσολαβητής. Το βασικό ζήτημα είναι να μη βιάζεστε και να αποφύγετε τις συγκρούσεις.
Υπάρχουν ξένες τράπεζες που λειτουργούν στη Σαγκάη;
Σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ: Ναι.
Σύντροφος Στάλιν: Και ποιον εξυπηρετούν;
Σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ: Την κινεζική εθνική αστική τάξη και ξένες επιχειρήσεις που ως τώρα δεν έχουμε αγγίξει. Όσον αφορά τις σφαίρες επιρροής των ξένων, οι βρετανοί κυριαρχούν στις επενδύσεις στον οικονομικό και τον εμπορικό τομέα, ενώ οι αμερικάνοι ηγούνται στον τομέα των πολιτιστικών-εκπαιδευτικών οργανισμών.
Σύντροφος Στάλιν: Ποια είναι η κατάσταση σχετικά με τις ιαπωνικές επιχειρήσεις;
Σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ: Έχουν εθνικοποιηθεί.
Σύντροφος Στάλιν: Σε ποιανού τα χέρια βρίσκονται τα τελωνεία;
Σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ: Στα χέρια της κυβέρνησης.
Σύντροφος Στάλιν: Είναι σημαντικό να αποδοθεί προσοχή στα τελωνεία καθώς συνήθως αποτελούν μια καλή πηγή εσόδων για την κυβέρνηση.
Σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ: Στο στρατιωτικό και τον πολιτικό τομέα έχουμε ήδη πετύχει πλήρη επιτυχία. Αναφορικά με τον πολιτιστικό και τον οικονομικό τομέα, δεν έχουμε απελευθερωθεί ακόμα από την ξενική επιρροή.
Σύντροφος Στάλιν: Έχετε επιθεωρητές και αντιπροσώπους που να επιθεωρούν τις ξένες επιχειρήσεις, τράπεζες κλπ;
Σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ: Ναι, έχουμε. Κάνουμε τέτοιο έργο στη μελέτη και την επίβλεψη των ξένων επιχειρήσεων (τα ορυχεία Καϊλάν[;], τα εργοστάσια ηλεκτρικής ενέργειας και τα υδραγωγεία στη Σαγκάη κλπ).
Σύντροφος Στάλιν: Θα πρέπει να έχετε κυβερνητικούς επιθεωρητές που πρέπει να λειτουργούν νόμιμα. Οι ξένοι επίσης θα πρέπει να φορολογούνται με υψηλότερους συντελεστές από ό,τι οι κινέζοι.
Ποιος κατέχει τις επιχειρήσεις εξόρυξης βολφραμίου, μολυβδαίνιου και πετρελαίου;
Σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ: Η κυβέρνηση.
Σύντροφος Στάλιν: Είναι σημαντική η αύξηση της εξόρυξης και ειδικά άντλησης πετρελαίου. Θα μπορούσατε να φτιάξετε έναν πετρελαιαγωγό από το δυτικό Λανζου ως το Τσενγκντού[;], και έπειτα να μεταφέρετε με πλοίο τα καύσιμα.
Σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ: Ως τώρα δεν έχουμε ακόμα αποφασίσει ποιες περιφέρειες της Κίνας θα πρέπει να αγωνιστούμε να αναπτύξουμε πρώτες: τις παράκτιες ή τις ενδοχώριες, καθώς δεν είμαστε βέβαιοι για τις προοπτικές της ειρήνης.
Σύντροφος Στάλιν: Πετρέλαιο, άνθρακας και μέταλλα πάντοτε χρειάζονται, ανεξαρτήτως αν υπάρχει ή όχι πόλεμος.
Μπορούν δέντρα για καουτσούκ να μεγαλώσουν στη νότια Κίνα;
Σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ: Ως τώρα αυτό δεν είναι εφικτό.
Σύντροφος Στάλιν: Υπάρχει μετεωρολογική υπηρεσία στην Κίνα;
Σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ: Όχι, δεν έχει ακόμα ιδρυθεί.
Σύντροφος Στάλιν: Θα πρέπει να ιδρυθεί.
Θα θέλαμε να παραλάβουμε από εσάς μια λίστα από έργα σας τα οποία θα μπορούσαν να μεταφραστούν στα ρωσικά.
Σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ: Επί του παρόντος επιθεωρώ τα έργα μου τα οποία είχαν εκδοθεί από διάφορους τοπικούς εκδοτικούς οίκους και περιέχουν μια μάζα από λάθη και παρερμηνείες. Σχεδιάζω να ολοκληρώσω την επανεξέταση αυτή ως την άνοιξη του 1950. Ωστόσο, θα ήθελα να λάβω βοήθεια από σοβιετικούς συντρόφους: πρώτα από όλα, να δουλέψω στα κείμενα με ρώσους μεταφραστές και δεύτερον, να λάβω βοήθεια για την τροποποίηση των αρχικών κειμένων στα κινέζικα.
Σύντροφος Στάλιν: Αυτό μπορεί να γίνει. Ωστόσο, χρειάζεται τα έργα σας να τροποποιηθούν;
Σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ: Ναι, και ζητώ εσείς να επιλέξετε έναν σύντροφο κατάλληλο για ένα τέτοιο καθήκον, ας πούμε, για παράδειγμα, κάποιον από την ΚΕ του ΠΚΒ.
Σύντροφος Στάλιν: Αυτό μπορεί να κανονιστεί, αν πράγματι υπάρχει τέτοια ανάγκη.
Επίσης παρόντες στη συνεδρίαση: σύντροφοι Μολότοφ, Μαλένκοφ, Μπουλγκάνιν, Βισίνσκι, [ο σοβιετικός μεταφραστής Ν.Τ.] Φεντορένκο και [ο κινέζος μεταφραστής] Σι Ζε(Κάρσκι)
Υπογραφή
31/12.
Πηγή: Αρχείο του Προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας (APRF), fond (f.) 45, opis (op.) 1, delo (d.) 329, listy (ll.) 9-17, μετάφραση από τα ρωσικά στα αγγλικά: Danny Rozas
http://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/111240
Τηλεγράφημα Μαο Τσε Τουνγκ στο Λιου Σιάο Σι
18 Δεκέμβρη 1949
1) Έφτασα στη Μόσχα τη 16η και συναντήθηκα με το Στάλιν για δύο ώρες στις 10 μμ. (ώρα Πεκίνου). Η στάση του ήταν πραγματικά ειλικρινής. Τα ζητήματα με τα οποία ασχοληθήκαμε περιλάμβαναν την πιθανότητα ειρήνης, τη συνθήκη, το δάνειο, την Ταϊβάν και την έκδοση διαλεχτών μου έργων.
2) Ο Στάλιν είπε ότι οι αμερικάνοι φοβούνται τον πόλεμο. Οι αμερικάνοι ζητούν από άλλες χώρες να πολεμήσουν [για αυτούς], αλλά οι άλλες χώρες επίσης φοβούνται να μπουν σε πόλεμο. Σύμφωνα με αυτόν, δεν είναι πιθανό το ξέσπασμα πολέμου, και εμείς συμφωνούμε με τις απόψεις του.
3) Σχετικά με το ζήτημα της συνθήκης, ο Στάλιν είπε ότι εξαιτίας της συμφωνίας της Γιάλτας, δεν είναι κατάλληλο για εμάς να παραβλέψουμε τη νομιμότητα της παλιάς σινοσοβιετικής συνθήκης. Αν εμείς καταργήσουμε την παλιά συνθήκη και υπογράψουμε νέα, το καθεστώς των Κουρίλων νήσων θα αλλάξει και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα βρουν δικαιολογία ώστε να τις αποσπάσουν. Επομένως, στο ζήτημα της 30ετούς ενοικίασης του Λουσούν [Πορτ Άρθουρ] από τη Σοβιετική Ένωση, δεν θα την αλλάξουμε τυπικά: ωστόσο, στην πραγματικότητα, η Σοβιετική Ένωση θα αποσύρει τα στρατεύματά της από το Λουσούν και θα αφήσει τα κινεζικά στρατεύματα να το καταλάβουν. Εξέφρασα την άποψή ότι μια εντελώς πρόωρη απόσυρση [των σοβιετικών στρατευμάτων από το Λουσούν] θα δημιουργούσαν δυσμενείς συνθήκες για εμάς. Απάντησε ότι η σοβιετική απόσυρση στρατευμάτων [από το Λουσούν] δεν σημαίνει ότι η Σοβιετική Ένωση θα κάτσει με σταυρωμένα τα χέρια [σε περίπτωση κρίσης]. Αντίθετα, είναι εφικτό να βρει τρόπους με τους οποίους η Κίνα δεν θα είναι αυτή που θα είναι η πρώτη που θα φέρει το κύριο βάρος. Άποψή του είναι πως μπορούμε να υπογράψουμε μια ανακοίνωση, που θα επιλύει το πρόβλημα του Λουσούν σε αντιστοιχία με τις προαναφερθείσες ιδέες, και πράττοντας έτσι, η Κίνα θα κερδίσει επίσης πολιτικό κεφάλαιο. Είπα ότι είναι απαραίτητο για εμάς να διατηρηθεί η ισχύς της συμφωνίας της Γιάλτας. Ωστόσο, η κοινή γνώμη στην Κίνα πιστεύει ότι αφού η παλιά συνθήκη υπογράφτηκε από το ΚΜΤ [Κουομιντάνγκ], έχει χάσει την ισχύ της μετά την πτώση του ΚΜΤ. Απάντησε ότι η παλιά συνθήκη χρειάζεται να αναθεωρηθεί και ότι η αναθεώρηση είναι αναγκαία ουσιαστική, αλλά δεν θα έρθει νωρίτερα από δύο χρόνια από τώρα.
4) Ο Στάλιν είπε ότι δεν είναι αναγκαίο ο Υπουργός Εξωτερικών [Τσου Εν Λάι] να πετάξει ως εδώ απλώς και μόνο για να υπογράψει μια ανακοίνωση. Του είπα ότι θα επιληφθώ επ’ αυτού. Ελπίζω ότι οι συμφωνίες για το εμπόριο, το δάνειο και την αεροπορία θα υπογραφτούν ταυτόχρονα, και τότε ο Πρωθυπουργός [Τσου Εν Λάι] θα πρέπει να έρθει. Ελπίζεται το Πολιτικό Γραφείο να συζητήσει πώς να επιλυθεί το ζήτημα της συνθήκης και να παρέχει την άποψή του.
Πηγή: Pei Jianzhang et al., Zhonghua renmin gongheguo waijiaoshi [A Diplomatic History of the People’s Republic of China] (Beijing: Shijie zhishi chubanshe, 1994), 17-8. Μετάφραση από τα κινέζικα στα αγγλικά: Shuguang Zhang και Jian Chen, eds., Chinese Communist Foreign Policy and the Cold War in Asia: New Documentary Evidence, 1944-1950 (Chicago: Imprint Publications, 1996), 128
http://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/110393
Υπόμνημα Συζήτησης του Μαο Τσε Τουνγκ και του Πρεσβευτή της ΕΣΣΔ στην Κίνα N.V. Roshchin – 1 Γενάρη 1950
Από το ημερολόγιο του N.V. Roshchin- Αντίγραφο νο. 2- ΑΠΟΡΡΗΤΟ
Υπόμνημα Συζήτησης με τον Πρόεδρο της Λαϊκής Κεντρικής Κυβέρνησης της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, Σύντροφο Μαο Τσε Τουνγκ 1 Γενάρη 1950
Κατόπιν οδηγιών του Υπουργού Εξωτερικών της ΕΣΣΔ σ. [Αντρέι] Βισίνσκι, την 1η Γενάρη επισκέφτηκα τον Πρόεδρο της Λαϊκής Κεντρικής Κυβέρνσηης της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, σύντροφο Μαο Τσε Τουνγκ. Μετά από μια ανταλλαγή ευχών για το νέο έτος και άλλες τυπικότητες, μια φιλική και θερμή συζήτηση έλαβε χώρα κατά την οποία ο σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ ανέφερε τα ακόλουθα:
Κατά τις περασμένες λίγες ημέρες παρέλαβε μια αναφορά από το Πεκίνο ότι οι κυβερνήσεις της Βιρμανίας και της Ινδίας εξέφραζαν την ετοιμότητά τους να αναγνωρίσουν την κυβέρνηση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας (σ.μετ: βλ. μετάφραση του σχετικού τηλεγραφήματος πιο κάτω). Η θέση της κινεζικής κυβέρνησης επί το θέματος είναι η ακόλουθη: να πληροφορήσουν τις κυβερνήσεις της Βιρμανίας και της Ινδίας πως αν είναι ειλικρινείς στις επιθυμίες τους να βελτιώσουν τις διπλωματικές σχέσεις με τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, πρώτα πρέπει να έρθουν σε διαρρήξουν όλους τους δεσμούς τους με τον Τζιάνγκ Τζιεσί (σ.μετ: Τσανγκ Κάι Σεκ), χωρίς όρους να απορρίψουν κάθε είδους υποστήριξη και βοήθεια προς αυτό το καθεστώς (σ.μετ: του Τσανγκ Κάι Σεκ), και να το κάνουν αυτό με επίσημη διακήρυξη. Υπό τον όρο ότι οι κυβερνήσεις των χωρών αυτών αποδέχονται τις παραπάνω προτάσεις της κινεζικής κυβέρνησης, η Ινδική και η Βιρμανέζικη κυβερνήσεις μπορούν να αποστείλουν εκπροσώπους τους στο Πεκίνο για διαπραγματεύσεις.
Ο σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ επεσήμανε πως υπάρχει επίσης η πληροφορία, σύμφωνα με την οποία στο αμέσως προσεχές μέλλον η Αγγλία και άλλες χώρες της Βρετανικής Κοινοπολιτείας θα κάνουν προφανώς βήματα προς την αναγνώριση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας.
Πραγματευόμενος το ζήτημα της στρατιωτικής κατάστασης στην Κίνα, ο σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ επεσήμανε ότι τώρα όλες οι κύριες δυνάμεις του Κουομιντάνγκ στην ηπειρωτική Κίνα έχουν συντριβεί. Στις επαρχίες Σετσουάν και Ξινγιάνγκ περίπου 400.000 στρατιώτες του Κουομιντάνγκ έχουν αιχμαλωτιστεί και προσχωρήσει στο πλευρό του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού. Για τα υπολείμματα της συστάδας στο Χουτσζουνάν, 30-40.000 άτομα, όλοι οι δρόμοι για πιθανή υποχώρησή τους στο Θιβέτ και το Νότο έχουν αποκοπεί. Θα καταστραφούν στο αμέσως προσεχές μέλλον. Στο Γιουνάν υπάρχουν επίσης άλλες το πολύ 30.000 άτομα διεσπαρμένα ως τα νοτιοδυτικά από το Κουνμίνγκ σε ξεχωριστές ομάδες οπαδών του Κουομιντάνγκ, αλλά η μοίρα τους είναι δεδομένη.
Ο Μαο Τσε Τουνγκ ζήτησε να μεταφερθεί στους ηγέτες της σοβιετικής κυβέρνησης η ακόλουθη πληροφόρηση σχετικά με την κατάσταση της υγείας του και τα σχέδιά του για την παραπέρα παραμονή του στη Μόσχα:
«Η κατάσταση της υγείας μου- λέει ο Μαο Τσε Τουνγκ- έχει βελτιωθεί μετά από μια δίχρονη περίοδο ανάπαυσης. Κατά τις τέσσερις τελευταίες ημέρες κοιμάμαι 8 ώρες την ημέρα χωρίς προβλήματα, και χωρίς ειδική φαρμακευτική αγωγή. Νιώθω αρκετά περισσότερη ενεργητικότητα, αλλά όταν πηγαίνω για περίπατο, δεν μπορώ να παραμείνω έξω, στο φρέσκο αέρα πάνω από ένα τέταρτο της ώρας- αρχίζω να ζαλίζομαι. Σχετικά με αυτό, έχω σκοπό να παραμείνω άλλη μια βδομάδα σε πλήρη ανάπαυση και να αποκαταστήσω πλήρως ένα φυσιολογικό μοντέλο ύπνου».
Επιπροσθέτως, τόνισε ότι μετά από αυτή την εβδομαδιαίας διάρκειας περίοδο ανάπαυσης θα ήθελε να επισκεφτεί τους συντρόφους Σβέρνικ, Μολότοφ, Βοροσίλοφ, Μπέρια, Μαλένκοφ, Βασιλιέφσκι και Βισίνσκι. Αυτές οι επισκέψεις θα πρέπει να λάβουν τη μορφή συνηθισμένων συζητήσεων. Δεν θα μιλήσει για κανένα συγκεκριμένο ζήτημα ούτε θα συζητήσει για οικονομικά θέματα. Θα πρέπει να κανονιστεί μια επίσκεψη την ημέρα, δεν θα πρέπει να είναι μακράς διάρκειας, και πιστεύει πως η καλύτερη ώρα διεξαγωγής τους θα ήταν μετά τις 5-6 μμ.
Κατά την ίδια περίοδο θα ήθελε να συναντηθεί με τον Ι.Β. Στάλιν για να συζητήσει ζητήματα οικονομικά.
Μετά τη συζήτηση για τα οικονομικά θέματα, κατά το υπόλοιπο της παραμονής του, σκοπεύει να καταθέσει στεφάνι στο μαυσωλείο του Λένιν, να δει τον υπόγειο σιδηρόδρομο, να επισκεφτεί λίγα συνεταιριστικά αγροκτήματα, να πάει σε θέατρα και με αυτά να τελειώσει την παραμονή του στη Μόσχα.
Ο σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ τόνισε με έμφαση ότι αποφεύγει να επισκεφτεί εργοστάσια, να συναντηθεί με μεγάλα ακροατήρια και να προβεί σε δημόσιες ομιλίες, γιατί είναι κουραστικό για την υγεία του και μπορεί, εκ νέου, να διαταράξουν το μοντέλο ύπνου του και να προκαλέσουν μια υποτροπή των ζαλάδων. Προηγουμένως επιθυμούσε να επισκεφτεί διάφορα μέρη στη Σοβιετική Ένωση, αλλά επί του παρόντος, εξαιτίας της κατάστασης της υγείας του, αποφεύγει να ταξιδέψει σε άλλα μέρη στη Σοβιετική Ένωση, καθώς επίκειται το ταξίδι της επιστροφής του.
Φεύγοντας από το Πεκίνο, είχε σκοπό να μείνει στη Σοβιετική Ένωση για τρεις μήνες. Ωστόσο, οι παρούσες περιστάσεις της δουλειάς στην Κίνα τον υποχρεώνουν να μειώσει τη διάρκεια της παραμονής του σε δύο μήνες. Δεδομένης της 11ήμερης διάρκειας του ταξιδιού προς το Πεκίνο, σκοπεύει να φύγει από τη Μόσχα στα τέλη Γενάρη, υπολογίζοντας να βρίσκεται στο Πεκίνο στις 6 Φλεβάρη.
Αφότου άκουσα όσα μου ανακοίνωσε ο σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ, του δήλωσα πως θα μεταφέρω όλες του τις επιθυμίες στην κυβέρνηση την αμέσως επόμενη ημέρα.
Επιπλέον, ρώτησα το σύντροφο Μαο Τσε Τουνγκ αν γνωρίζει την πρόταση που έκανε η Σοβιετική κυβέρνηση το Νοέμβρη [1949] να παραδώσει λίγες εκατοντάδες ιάπωνες στρατιωτικούς αξιωματικούς στην κινεζική κυβέρνηση, προκειμένου να τους στείλει στη δικαιοσύνη για τα εγκλήματά και τις θηριωδίες που διέπραξαν όταν βρίσκονταν στην Κίνα.
Ο Σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ δήλωσε πως τη γνώριζε ήδη πριν από την αναχώρησή του από το Πεκίνο, αλλά επειδή ήταν πολύ απασχολημένη με τις προετοιμασίες για το ταξίδι στη Μόσχα, η κινεζική κυβέρνηση δεν ήταν σε θέση να ασχοληθεί με το θέμα σοβαρά. Η άποψή του επί του θέματος είναι η ακόλουθη: ως ζήτημα αρχής, η κινεζική κυβέρνηση θα παραλάβει αυτούς τους εγκληματίες και θα τους δικάσει για όλα τους τα πεπραγμένα. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη ότι επί του παρόντος η προσοχή του κινεζικού λαού είναι επικεντρωμένη στα γεγονότα γύρω από την εξάλειψη των τελευταίων υπολειμμάτων του Κουομιντάνγκ και ότι το κινεζικό δικαστικό σύστημα δεν έχει ακόμα εξομαλυνθεί, η κινεζική κυβέρνηση δεν μπορεί να ξεκινήσει την ακροαματική διαδικασία χωρίς να έχει προετοιμάσει το λαό για κάτι τέτοιο, γιατί αλλιώς δεν θα έχει κανένα συγκεκριμένο πολιτικό αποτέλεσμα. Εξάλλου, η κινεζική κυβέρνηση πρέπει ταυτόχρονα να προετοιμάσει τις δίκες ενάντια στους κατηγορούμενους του Κουομιντάνγκ για στρατιωτικά εγκλήματα.
Λαμβάνοντας υπόψη όλα αυτά- λέει ο Μαο Τσε Τουνγκ- υποθέτω ότι θα είμαστε σε θέση να παραλάβουμε αυτούς τους βεβαρημένους με στρατιωτικά εγκλήματα από το σοβιετικό έδαφος έξι μήνες αργότερα. Ζητώ από τη σοβιετική κυβέρνηση να κρατήσει αυτούς τους εγκληματίες για τους πρώτους έξι μήνες του 1950 στο έδαφός της και, αν είναι εφικτό, να συλλέξει περισσότερες πληροφορίες για αυτούς για τη δίκη. Στις αρχές του δεύτερου μισού του έτους θα τους παραλάβουμε και θα τους δικάσουμε. Με αυτό, η συζήτηση για τα ζητήματά μας ολοκληρώθηκε. Μετά από τη συζήτηση αυτή, ο σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ με προσκάλεσε στο τραπέζι για να δειπνήσω μαζί του. Αποδέχτηκα την πρόσκληση.
Η συζήτηση μεταφράστηκε από το Σι Ζε (Κάρσκι).
Αφότου αποχωρίστηκα από το σύντροφο Μαο Τσε Τουνγκ, παρέμεινα περιμένοντας για το αυτοκίνητο με τον Κάρσκι. Ο τελευταίος με πληροφόρησε ότι ο σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ νιώθει αρκετά καλύτερα τις τελευταίες τρεις ημέρες. Κοιμάται τέλεια, χωρίς φαρμακευτική αγωγή, κάνει αστεία, είναι ευδιάθετος και ομιλητικός με όλους, αλλά, όπως και πριν, δεν μπορεί να κάθεται έξω, στο φρέσκο αέρα, επί μακρόν. Εξακολουθεί να έχει ξαφνικές ολιγόλεπτες ζαλάδες. Ο σύντροφος Μαο Τσε Τουνγκ έχει σθεναρά αποφασίσει να ξεκουραστεί για άλλη μια εβδομάδα και να μην ταξιδέψει πουθενά. Στις 2 Γενάρη θα λάβει χώρα μια σύσκεψη γιατρών.
Πρεσβευτής της ΕΣΣΔ στην Κίνα.
/s/ (Roshchin)
Archive of Foreign Policy, Russian Federation (AVP RF), Moscow, f. 0100, op. 43, d. 10, papka 302, ll. 1-4; document provided by O.A. Westad; translation for CWIHP by Daniel Rozas.
http://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/110404
Τηλεγράφημα του Μαο στην ΚΕ του ΚΚ Κίνας
2 Γενάρη 1950
Προς Κεντρική Επιτροπή:
1)Η δουλειά μας εδώ πέτυχε μια σημαντική τομή τις δύο τελευταίες ημέρες. Ο Σύντροφος Στάλιν έχει τελικά δεχτεί να προσκαλέσει το Σύντροφο Τσου Εν Λάι στη Μόσχα προκειμένου να υπογράψει μια νέα Σινοσοβιετική Συνθήκη Φιλίας και Συμμαχίας όπως και άλλες συμφωνίες πιστωτικές, εμπορικές και για την πολιτική αεροπορία. Χτες, 1 Γενάρη, ελήφθη μια απόφαση να δημοσιευτεί μια συνέντευξή μου στον ανταποκριτή του ΤΑΣΣ, και βρίσκεται στις εφημερίδες σήμερα (2 Γενάρη), που ήδη μπορεί να έχετε παραλάβει. Στις 8 μμ. σήμερα, ο σ. Μολότοφ και ο σ. Μικογιάν ήρθαν στο κατάλυμά μου για συνομιλίες, ζητώντας τις απόψεις μου για τη σινοσοβιετική συνθήκη και άλλα ζητήματα. Άμεσα τους έδωσα μια αναλυτική περιγραφή τριών πιθανών εκδοχών:
α) Να υπογράψουμε μια νέα σινοσοβιετική Συνθήκη Φιλίας και Συμμαχίας. Με αυτή την ενέργεια, θα αποκτήσουμε τεράστια πλεονεκτήματα. Οι σινοσοβιετικές σχέσεις θα ισχυροποιηθούν στη βάση μιας νέας συνθήκης: στην Κίνα, οι εργάτες, οι αγρότες, οι διανοούμενοι, και η αριστερή πτέρυγα της εθνικής αστικής τάξης θα χαρούν πολύ, ενώ η δεξιά πτέρυγα της αστικής τάξης θα απομονωθεί: και διεθνώς, θα μπορούμε να αποκτήσουμε περισσότερο πολιτικό κεφάλαιο ώστε να διαπραγματευτούμε με τις ιμπεριαλιστικές χώρες και να εξετάσουμε όλες τις συνθήκες που υπογράφτηκαν μεταξύ της Κίνας και κάθε μιας ιμπεριαλιστικής χώρας κατά το παρελθόν.
β) Να δημοσιεύσουμε μέσω των πρακτορείων ειδήσεων των δύο χωρών ένα σύντομο ανακοινωθέν που θα τονίζει ότι οι αρχές των δύο χωρών αντάλλαξαν απόψεις σχετικά με την παλιά σινοσοβιετική συνθήκη και άλλα ζητήματα, και επιτύχαμε ομοθυμία, χωρίς να αναφέρουμε καμία περαιτέρω λεπτομέρεια. Στην πραγματικότητα, πράττοντας έτσι, εννοούμε την αναβολή της επίλυσης του προβλήματος στο μέλλον, για λίγα χρόνια αργότερα. Αντίστοιχα, ο υπουργός εξωτερικών Τσου Εν Λάι δεν χρειάζεται να έρθει ως εδώ.
γ) Να υπογράψουμε μια ανακοίνωση, όχι μια συνθήκη, που θα συνοψίζει τα βασικά σημεία στις σχέσεις των δύο χωρών. Αν αυτή η περίπτωση επιλεγεί, πάλι ο Τσου Εν Λάι δεν θα χρειαστεί να έρθει. Αφότου ανέπτυξα αναλυτικά τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των τριών αυτών εκδοχών, ο Σύντροφος Μολότοφ είπε αμέσως ότι η πρώτη εκδοχή είναι καλή και πως ο Τσου θα πρέπει να έρθει. Τότε ρώτησα: «Εννοείτε πως η παλιά συνθήκη θα αντικατασταθεί από μια νέα;». Ο Σύντροφος Μολότοφ απάντησε: «Ναι». Μετά από αυτό, υπολογίσαμε πόσες μέρες θα πάρει στον Τσου να έρθει εδώ και να υπογράψει τη συνθήκη. Είπα ότι το τηλεγράφημά μου θα φτάσει στο Πεκίνο στις 3 Γενάρη, και ότι ο Εν Λάι θα χρειαστεί πέντε ημέρες για προετοιμασίες και θα μπορεί να αναχωρήσει από το Πεκίνο στις 9 Γενάρη. Θα του πάρει έντεκα μέρες με το τραίνο [για να ταξιδέψει ως τη Μόσχα], επομένως μπορεί να φτάσει στη Μόσχα στις 19 Γενάρη. Η διαπραγμάτευση και η υπογραφή της συνθήκης θα χρειαζόταν περίπου δέκα ημέρες, από τις 20 Γενάρη ως το τέλος του μήνα. Ο Τσου και εγώ θα επιστρέψουμε πίσω στις αρχές Φλεβάρη. Στο μεταξύ, συζητήσαμε επίσης και τα σχέδια για να δω αξιοθέατα έξω [από το κατάλυμά μου και τη Μόσχα] και αποφασίσαμε να επισκεφτώ το μαυσωλείο του Λένιν, να ταξιδέψω στο Λένινγκραντ, το Γκόρκι και άλλα μέρη, και να επισκεφτώ μέρη όπως ένα εργοστάσιο πυροβολικού, τον υπόγειο σιδηρόδρομο (οι Μολότοφ και Μικογιάν πρότειναν αυτά τα δύο) και ένα συνεταιριστικό αγρόκτημα. Επίσης συζητήσαμε το πρόβλημα της συνάντησής μου με διάφορους σοβιετικούς ηγέτες (ως τώρα δεν έχω φύγει από το κατάλυμά μου για να πραγματοποιήσω ιδιωτική επίσκεψη σε κανέναν από αυτούς).
2) Παρακαλώ τελειώστε όλες τις προετοιμασίες [για την αναχώρηση του Τσου] εντός πέντε ημερών μετά την παραλαβή αυτού του τηλεγραφήματος. Ελπίζω ότι ο [Τσου] Εν Λάι, μαζί με τον υπουργό Εμπορίου και άλλους απαραίτητους βοηθούς, και όλα τα απαραίτητα έγγραφα και υλικά, θα αναχωρήσουν από το Πεκίνο για τη Μόσχα με τραίνο (όχι με αεροπλάνο) στις 9 Γενάρη. Ο Σύντροφος Ντονγκ Μπι Βου θα αναλάβει το πόστο του προεδρεύοντος του Κυβερνητικού Διοικητικού Συμβουλίου. Τα νέα δεν θα πρέπει να δημοσιευτούν πριν την άφιξη του Τσου στη Μόσχα.
3) Είναι όλα τα παραπάνω εφικτά; Πέντε ημέρες είναι αρκετές για εσάς ώστε να τελειώσετε τις προετοιμασίες; Χρειάζεται [ο Τσου] μία ή δύο ημέρες περισσότερες για προετοιμασία; Είναι απαραίτητο ο Σύντροφος Λι Φου Τσουν ή άλλοι σύντροφοι να έρθουν να παρέχουν τη βοήθειά τους; Παρακαλώ σκεφτείτε τα και αναφέρετέ μου σε απαντητικό τηλεγράφημα.
Πηγή: Jianguo yilai Mao Zedong wengao [Mao Zedong’s manuscripts since the founding of the People’s Republic], vol. 1 (Beijing: Central Press of Historical Documents, 1987), 211-2; translation from Shuguang Zhang and Jian Chen, eds., Chinese Communist Foreign Policy and the Cold War in Asia, 131-2.
http://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/110390
Υπόμνημα συζήτησης με τον πρόεδρο της Λαϊκής Κεντρικής Κυβέρνησης της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας Μαο Τσε Τουνγκ
Από το ημερολόγιο του Α. Γ. Βισίνσκι- ΑΠΟΡΡΗΤΟ
6 Γενάρη 1950
Στις 6 Γενάρη του τρέχοντος έτους, επισκέφτηκα το Μαο Τσε Τουνγκ. Μετά από μια σύντομη ανταλλαγή ευχών και τυπικοτήτων έλαβε χώρα η συζήτηση με το ακόλουθο περιεχόμενο.
1.Πληροφόρησα το Μαο Τσε Τουνγκ ότι αναφορικά με το αίτημα της Λαϊκής Κεντρικής Κυβέρνησης της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας για βοήθεια για τον υδροηλεκτρικό σταθμό του Τζιλίν (Χσιάοφενγκμάν) και την καταστροφική κατάσταση στην οποία βρίσκεται, η σοβιετική κυβέρνηση έχει λάβει την απόφαση να αποστείλει εντός πέντε ημερών, τέσσερις σοβιετικούς εμπειρογνώμονες στην Κίνα για ένα μήνα, οι οποίοι πρέπει να συντάξουν μια έκθεση για την κατάσταση του υδροηλεκτρικού σταθμού και να εκπονήσουν τα μέτρα για να τερματιστεί η καταστροφική κατάσταση του υδροηλεκτρικού σταθμού του Τζιλίν (Χσιάοφενγκμάν).
Ο Μαο Τσε Τουνγκ εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του στη σοβιετική κυβέρνηση για την παροχή της αναγκαίας βοήθειας, απαντώντας πως η βοήθεια που παρέχει η Σοβιετική Ένωση για το ζήτημα είναι μεγάλης σημασίας για ολόκληρη την εθνική οικονομία της Κίνας.
2.Πληροφόρησα το Μαο Τσε Τουνγκ ότι, αναφορικά με το τηλεγράφημα του Λιου Σιάο Σι σχετικά με τις προμήθειες καυσίμων από τη Σοβιετική Ένωση για εκπαιδευτικούς σκοπούς των πιλότων, σκοπεύουμε να απαντήσουμε ότι, σύμφωνα με τους υπολογισμούς που έκαναν οι ειδικοί μας, καθορίστηκε ότι η ανάγκη για καύσιμα για τον προαναφερθέντα σκοπό καθορίζεται από τα πρότυπα του Σοβιετικού Στρατού στις ακόλουθες ποσότητες: 13.400 τόνοι βενζίνης υψηλών οκτανίων, 5.270 τόνοι βενζίνης χαμηλών οκτανίων, 1.315 τόνοι πετρελαίου αεροπορίας, και 26 τόνους προϊόντος Ρ-9.
Η σοβιετική κυβέρνηση θα δώσει μια εντολή να δοθεί η προαναφερθείσα ποσότητα καυσίμων στην Κίνα κατά το πρώτο μισό του έτους, με έναρξη το Γενάρη. Σχετικά με τις μεθόδους και τους όρους της πληρωμής από την Κίνα για τα παραδομένα καύσιμα, μπορούν να καθοριστούν κατά τις διαπραγματεύσεις σχετικά με την κυκλοφορία των εμπορευμάτων για το έτος 1950.
Ο Μαο Τσε Τουνγκ εξέφρασε τη συμφωνία του με το τηλεγράφημα και ζήτησε να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του στη σοβιετική κυβέρνηση για αυτή τη βοήθεια. Σχετικά με την ποσότητα καυσίμων είπε ότι «ο λαός μας θα ήθελε να αποκτήσει περισσότερη» και ότι θα πρέπει να είναι υπό αυστηρό έλεγχο. Θα ήταν ευγνώμων στη σοβιετική κυβέρνηση αν αναθεωρούσε τους υπολογισμούς της, μια κίνηση με την οποία πλήρως θα συμφωνούσε. Ο Μαο Τσε Τουνγκ πρόσθεσε ότι το ζήτημα των δαπανών των καυσίμων πρέπει να αντιμετωπιστεί με αυστηρό τρόπο, γιατί είναι προς το συμφέρον της ίδιας της Κίνας, η οποία πρέπει να κάνει φειδωλή χρήση των πραγμάτων που έρχονται ως βοήθεια από το εξωτερικό. Ο Μαο Τσε Τουνγκ [μου] ζήτησε να του αφήσω το κείμενο του τηλεγραφήματος.
3.Ζήτησα από το Μαο Τσε Τουνγκ αν θεωρεί πιο πρόσφορο για τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας να απευθυνθεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών με μια διακήρυξη ότι η παραμονή του εκπροσώπου του Κουομιντάνγκ στο Συμβούλιο Ασφαλείας δεν είναι νόμιμη και ότι θα πρέπει να αποβληθεί από το Συμβούλιο. Όσον αφορά την ίδια, η Σοβιετική Ένωση σκοπεύει να υποστηρίξει αυτό το είδος της δήλωσης και, με τη σειρά της, να ζητήσει από το Συμβούλιο Ασφαλείας να αποβάλει τον εκπρόσωπο του Κουομιντάνγκ από το Συμβούλιο. Στην περίπτωση που ο εκπρόσωπος του Κουομιντάνγκ παραμείνει στο Συμβούλιο Ασφαλείας, ο σοβιετικός εκπρόσωπος θα δηλώσει ότι δεν θα συμμετέχει στις εργασίες του Συμβουλίου αυτού καθ’όσον ο εκπρόσωπος του Κουομιντάνγκ θα συμμετέχει σε αυτό.
Ο Μαο Τσε Τουνγκ είπε ότι συμφωνεί με αυτή την τροπή 100% και πιστεύει πως αντίγραφα αυτής της δήλωσης της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας προς το Συμβούλιο Ασφαλείας θα μπορούσαν να αποσταλούν στα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας ταυτόχρονα.
Επεσήμανα πως μετά από συντονισμό με την κινεζική πλευρά επί του ζητήματος, θα πρέπει να παρουσιάσω την πρόταση στη σοβιετική κυβέρνηση για να τη μελετήσει.
4.Ο Μαο Τσε Τουνγκ είπε ότι, σχετικά με το μήνυμα της σοβιετικής κυβέρνησης προς τη Λαϊκή Κυβέρνηση της Κίνας αναφορικά με τους ιάπωνες στρατιωτικούς εγκληματίες /971 άτομα/ θα ήθελε να αναφέρει τα ακόλουθα:
5.Γενικά, δεν υπάρχει αμφιβολία πως οι ιάπωνες στρατιωτικοί εγκληματίες θα πρέπει να μεταφερθούν στην Κίνα και να παραπεμφθούν σε δίκη.
6.Ωστόσο, η Κινεζική Κυβέρνηση σκοπεύει να δικάσει τους ιάπωνες στρατιωτικούς εγκληματίες ταυτόχρονα με τους στρατιωτικούς εγκληματίες του Κουομιντάνγκ. Η διοργάνωση μιας τέτοιας δίκης σχεδιάζεται να λάβει χώρα περίπου κατά το πρώτο ή το δεύτερο μισό του 1951. Επομένως, θα ήταν ευκταίο η σοβιετική κυβέρνηση να συμφωνήσει προσωρινά να συνεχίσει να κρατά τους προαναφερθέντες ιάπωνες στρατιωτικούς εγκληματίες στη Σοβιετική Ένωση, μέχρι το πολύ το δεύτερο μισό του 1950.
Σημείωσα ότι, δεδομένης της αντίστοιχης δέσμευσης της Σοβιετικής Ένωσης-να επαναπατρίσει όλους τους ιάπωνες αιχμαλώτους πολέμου ως το Γενάρη του 1950, ίσως θα ήταν πιο πρόσφορο να συμφωνηθεί τυπικά να θεωρείται ότι οι ιάπωνες στρατιωτικοί εγκληματίες έχουν μεταφερθεί στην Κίνα, αλλά στην πραγματικότητα προσωρινά να παραμένουν σε σοβιετικό έδαφος.
Ο Μαο είπε πως αυτή είναι η ακριβής φόρμουλα που θεωρεί πιο πρόσφορη.
7.Ο Μαο δήλωσε πως όλο και περισσότερο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας και η Σοβιετική Ένωση χρειάζεται να συνάψουν μια νέα συνθήκη φιλίας και συμμαχίας μεταξύ των δύο χωρών. Η σύναψη μιας νέας συνθήκης μεταξύ μας, είπε, προκύπτει από τις εντελώς νέες σχέσεις που έχουν προκύψει μεταξύ της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας και της Σοβιετικής Ένωσης συνεπεία της νίκης της Λαϊκής Επανάστασης. Μια αναθεώρηση της υπάρχουσας συνθήκης είναι ιδιαίτερα απαραίτητη, γιατί δύο σημαντικές υπογράψασες τη συνθήκη αυτή πλευρές, έχουν υποστεί σοβαρές αλλαγές: η Ιαπωνία έπαψε να υπάρχει ως ένοπλη δύναμη και το Κουομιντάνγκ έχει διαλυθεί. Εξάλλου, ως γνωστόν, ένα τμήμα του κινεζικού λαού εκφράζει τη δυσαρέσκειά του με την υπάρχουσα συνθήκη μεταξύ Κίνας και Σοβιετικής Ένωσης. Επομένως, η σύναψη μιας νέας συνθήκης φιλίας και συμμαχίας μεταξύ Κίνας και ΕΣΣΔ θα ήταν η πλέον συμφέρουσα και για τις δύο πλευρές.
Απαντώντας στο Μαο Τσε Τουνγκ, είπα ότι το ζήτημα μιας νέας συνθήκης, όπως το βλέπω, φαίνεται ένα σύνθετο ζήτημα, καθώς η υπογραφή μιας νέας συνθήκης ή η αναθεώρηση της υπάρχουσας και η έναρξη οποιασδήποτε διόρθωσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως δικαιολογία από τους αμερικάνους και τους άγγλους για την αναθεώρηση και την αλλαγή τμημάτων της συνθήκης, αλλαγών που μπορεί να προκαλέσουν πλήγμα στα σοβιετικά και τα κινεζικά συμφέροντα. Αυτό δεν είναι επιθυμητό και δεν πρέπει να επιτραπεί να συμβεί.
Ο Μαο επεσήμανε πως, αναμφίβολα, αυτές οι περιστάσεις πρέπει να ληφθούν υπόψη όταν δημιουργήσουμε μια φόρμουλα για την επίλυση του συγκεκριμένου προβλήματος.
Παρόντες στη συζήτηση: σύντροφοι Κοβάλεφ Ι.Β., Φεντορένκο Ν.Τ και Γουανγκ Γιαχσιάνγκ και Σι Ζε (Κάρσκι).
Η συζήτηση διήρκεσε περίπου 45 λεπτά.
Α. Βισίνσκι
Πηγή: AVP RF, f. 0100, op. 43, d. 43, papka 302, ll. 1-5; provided by O.A. Westad; translation for CWIHP by Daniel Rozas.
http://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/112676
Τηλεγράφημα του Μαο Τσε Τουνγκ προς Τσου Εν Λάι και ΚΕ του ΚΚΚ, 7 Γενάρη 1950, 6 π.μ.
Προς [Τσου] Εν Λάι και την Κεντρική Επιτροπή:
Σήμερα 7 Γενάρη 1π.μ. (σ.μετ: ημέρα και ώρα Πεκίνου), ο Βισίνσκι ήρθε στο κατάλυμά μου να μιλήσουμε για τρία ζητήματα: 1) [Η Σοβιετική Ένωση] είναι σε θέση να ικανοποιήσει το αίτημά μας για αγορά καυσίμων για αεροπλάνα. 2) [Η Σοβιετική Ένωση] είναι σε θέση να ικανοποιήσει το αίτημά μας για την παροχή βοήθειας για την επιδιόρθωση του φράγματος στον υδροηλεκτρικό σταθμό του Χσιάοφενγκμάν. Μια επιστολή με την τυπική απάντηση επί των δύο αυτών ζητημάτων θα μου σταλεί αύριο (την 8η). 3) Μου πρότεινε ο υπουργός εξωτερικών μας να αποστείλει μια δήλωση στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, με την οποία θα αμφισβητεί πως ο Jiang Tingfu, ο εκπρόσωπος της πρώην κυβέρνησης του Κουομιντάνγκ, έχει το νόμιμο δικαίωμα να κατέχει τη θέση της Κίνας στο Συμβούλιο Ασφαλείας.
Ο Βισίνσκι ξεκαθάρισε πως αν η Κίνα αποστείλει μια τέτοια δήλωση, η Σοβιετική Ένωση είναι έτοιμη να κάνει ένα πράγμα: Αν ο Jiang Tingfu παρέμενε στο Συμβούλιο Ασφαλείας ως ο εκπρόσωπος της Κίνας (και μάλιστα ειπώθηκε πως θα γίνει ακόμα και προεδρεύων του Συμβουλίου Ασφαλείας φέτος), η Σοβιετική Ένωση θα αρνιόταν να παραβρίσκεται στις συνεδριάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας. Ο Βισίνσκι ρώτησε την άποψή μου. Άμεσα δήλωσα πως ο υπουργός εξωτερικών της Κίνας θα εκδώσει μια ανακοίνωση σαν αυτή. Επίσης είπα ότι το τηλεγράφημά μου θα φτάσει στο Πεκίνο στις 7 Γενάρη, και ότι μια ανακοίνωση υπογεγραμμένη από τον Τσου Εν Λάι θα μπορούσε να εκδοθεί στις 8 ή στις 9 Γενάρη. Τον ρώτησα, επιπρόσθετα με την αποστολή μιας τέτοιας δήλωσης στο Συμβούλιο Ασφαλείας και στο Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, αν θα ήταν απαραίτητο, ταυτόχρονα, να αποστείλουμε το τηλεγράφημα στη Σοβιετική Ένωση, τη Μεγάλη Βρετανία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Γαλλία ως μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Είπε ναι. Είπε ότι η Σοβιετική Ένωση θα προβεί στις κατάλληλες ενέργειες σε αντιστοιχία με το τηλεγράφημα της Κίνας. Ξεκαθάρισε ότι ζήτησε την άποψή μου εξ ονόματος του [σοβιετικού] υπουργού εξωτερικών, και έκανα σαφές πως η συμφωνία μου ήταν επίσημη. Αφότου παραλάβετε αυτό το τηλεγράφημα, παρακαλώ κινηθείτε άμεσα, ώστε το τηλεγράφημα με αυτή την ανακοίνωση να μπορεί να αποσταλεί πριν από την αναχώρηση του [Τσου] Εν Λάι [για τη Μόσχα] στις 9 Γενάρη.
Επιπρόσθετα με την αποστολή του τηλεγραφήματος στο Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών και το Συμβούλιο Ασφαλείας, οι υπουργοί εξωτερικών της Σοβιετικής Ένωσης, της Μεγάλης Βρετανίας, των Ηνωμένων Πολιτειών και της Γαλλίας θα πρέπει επίσης να ενημερωθούν με τηλεγράφημα, με το κείμενο του τηλεγραφήματος προς τα Ηνωμένα Έθνη να επισυνάπτεται. Παρακαλώ ενημερώστε με για την διευθέτηση του ζητήματος αυτούς, όπως επίσης και αν θα είστε σε θέση να αποστείλετε το τηλεγράφημα στις 9 Γενάρη.
Πηγή: Jianguo yilai Mao Zedong wengao [Mao Zedong’s manuscripts since the founding of the People’s Republic], vol. 1 (Beijing: Central Press of Historical Documents, 1987), 219-20; translation from Shuguang Zhang and Jian Chen, eds., Chinese Communist Foreign Policy and the Cold War in Asia, 134-5.
http://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/112667
Πρακτικά συνομιλιών μεταξύ του συντρόφου Ι.Β.Στάλιν και του Προέδρου της Κεντρικής Λαϊκής Κυβέρνησης της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας Μαο Τσε Τουνγκ- 22 Γενάρη 1950
Μετά από μια ανταλλαγή χαιρετισμών και μια μικρή συζήτηση για γενικά θέματα, έλαβε χώρα η ακόλουθη συζήτηση.
Στάλιν: Υπάρχουν δύο ομάδες ζητημάτων που πρέπει να συζητηθούν: η πρώτη ομάδα ζητημάτων αφορά τις υπάρχουσες συμφωνίες μεταξύ ΕΣΣΔ και Κίνας: η δεύτερη ομάδα ζητημάτων αφορά τα τρέχοντα γεγονότα στη Μαντζουρία, την Ξινγιάνγκ κλπ. Νομίζω πως θα ήταν καλύτερο να μην ξεκινήσουμε με τα τρέχοντα γεγονότα, αλλά καλύτερα με μια συζήτηση για τις υπάρχουσες συμφωνίες. Πιστεύουμε ότι αυτές οι συμφωνίες θα πρέπει να αλλάξουν, παρότι προηγουμένως είχαμε σκεφτεί ότι θα μπορούσαν να έμεναν ανέπαφες. Οι υπάρχουσες συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένης της συνθήκης, θα πρέπει να αλλάξουν, καθώς ο πόλεμος ενάντια στην Ιαπωνία βρίσκεται στον πυρήνα της συνθήκης. Αφού ο πόλεμος τελείωσε και η Ιαπωνία έχει συντριφτεί, η κατάσταση έχει τροποποιηθεί, και τώρα η συνθήκη έχει καταστεί αναχρονιστική. Ζητώ να ακούσω την άποψή σας σχετικά με τη συνθήκη φιλίας και συμμαχίας.
Μαο Τσε Τουνγκ: Ως τώρα δεν έχουμε συντάξει ένα συγκεκριμένο προσχέδιο της συνθήκης, μόνο μερικά περιγράμματα αυτού.
Στάλιν: Μπορούμε να ανταλλάξουμε απόψεις, και έπειτα να προετοιμάσουμε το αντίστοιχο προσχέδιο.
Μαο Τσε Τουνγκ: Κρίνοντας από την υφιστάμενη κατάσταση, πιστεύουμε πως θα πρέπει να ενισχύσουμε την υπάρχουσα φιλία μας χρησιμοποιώντας συνθήκες και συμφωνίες. Αυτό θα αντηχούσε καλά και στην Κίνα και στη διεθνή αρένα. Κάθε τι που εγγυάται τη μελλοντική ευημερία των χωρών μας πρέπει να διατυπώνεται στη συνθήκη συμμαχίας και φιλίας, συμπεριλαμβανομένης της αναγκαιότητας της αποφυγής επανάληψης μιας ιαπωνικής επίθεσης. Καθ’όσον βέβαια επιδεικνύουμε ενδιαφέρον για την ευημερία των χωρών μας, κανένας δεν μπορεί να αποκλείσει την πιθανότητα οι ιμπεριαλιστικές χώρες να αποπειραθούν να μας εμποδίσουν.
Στάλιν: Πράγματι. Η Ιαπωνία έχει ακόμα τα στελέχη της να παραμένουν και σίγουρα θα ξανασηκωθεί στο μέλλον, ειδικά αν οι αμερικάνοι συνεχίσουν την τρέχουσα πολιτική τους.
Μαο Τσε Τουνγκ: Δύο σημεία που τόνισα νωρίτερα είναι σημαντικά για την αλλαγή της συνθήκης, από την υπάρχουσα στη μελλοντική. Προηγουμένως, το Κουομιντάνγκ μιλούσε για φιλία στα λόγια μόνο. Τώρα η κατάσταση έχει αλλάξει, αφού υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις για πραγματική φιλία και συνεργασία. Επιπροσθέτως, ενώ πριν γινόταν λόγος για συνεργασία στον πόλεμο εναντίον της Ιαπωνίας, τώρα η προσοχή πρέπει να στραφεί στην αποτροπή μιας ιαπωνικής επίθεσης. Η νέα συνθήκη θα πρέπει να περιλαμβάνει τα ζητήματα της πολιτικής, οικονομικής, πολιτιστικής και στρατιωτικής συνεργασίας. Μεγαλύτερης σημασίας θα είναι το ζήτημα της οικονομικής συνεργασίας.
Στάλιν: Είναι απαραίτητη η διατήρηση της πρόνοιας, όπως αυτή αναφέρεται στο άρθρο 3 της τρέχουσας Συνθήκης φιλίας: «…Αυτό το άρθρο θα παραμείνει σε ισχύ μέχρι τον καιρό που, μετά από αίτημα των Υψηλών Συμβαλλομένων στη Συνθήκη, τα Ηνωμένα Έθνη θα αποκτήσουν την ευθύνη της πρόληψης οποιασδήποτε μελλοντικής επίθεσης από πλευράς Ιαπωνίας»;
Μαο Τσε Τουνγκ: Δεν πιστεύω πως είναι απαραίτητη η διατήρηση της πρόνοιας αυτής.
Στάλιν: Και εμείς πιστεύουμε πως είναι αχρείαστη. Τι πρόνοιες χρειάζεται να καθορίσουμε στη νέα συνθήκη;
Μαο Τσε Τουνγκ: Πιστεύουμε ότι η νέα συνθήκη θα πρέπει να περιλαμβάνει μια παράγραφο για διαβουλεύσεις σχετικά με τα διεθνή ζητήματα. Η προσθήκη αυτής της παραγράφου θα ενδυνάμωνε τη θέση μας, καθώς, εντός κινεζικής εθνικής αστικής τάξης, υπάρχουν αντιρρήσεις στην πολιτική προσέγγισης με τη Σοβιετική Ένωση στα ζητήματα διεθνούς ενδιαφέροντος.
Στάλιν: Καλώς. Υπογράφοντας μια συνθήκη φιλίας και συνεργασίας, η συμπερίληψη μιας τέτοιας παραγράφου θα υπάρχει αναμφισβήτητα.
Μαο Τσε Τουνγκ: Σωστά.
Στάλιν: Σε ποιον πρέπει να αναθέσουμε την προετοιμασία του προσχεδίου; Πιστεύω ότι πρέπει να την αναθέσουμε στον [Σοβιετικό Υπουργό Εξωτερικών Αντρέι] Βισίνσκι και στον [Κινέζο Υπουργό Εξωτερικών] Τσου Εν Λάι.
Μαο Τσε Τουνγκ: Σύμφωνοι.
Στάλιν:Ας προχωρήσουμε στη συμφωνία για το KChZhD. Τι προτάσεις έχετε για το ζήτημα αυτό;
Μαο Τσε Τουνγκ: Πιθανώς θα πρέπει να αποδεχτούμε ως καθοδηγητική αρχή την ιδέα να κάνυμε πρακτικές αλλαγές σχετικά με τις συμφωνίες για το KChZhD και το Πορτ Άρθουρ, ενώ νομικά να τις κρατήσουμε στην παρούσα κατάσταση;
Στάλιν: Δηλαδή, συμφωνείτε να διακηρύξουμε τη νομική συνέχιση της τρέχουσας συμφωνίας, ενώ στην πραγματικότητα, να επιτρέψουμε να λάβουν χώρα οι κατάλληλες αλλαγές.
Μαο Τσε Τουνγκ: Πρέπει να δράσουμε λαμβάνοντας υπόψη τα συμφέροντα και των δύο πλευρών, της Κίνας και της Σοβιετικής Ένωσης.
Στάλιν: Πράγματι. Πιστεύουμε ότι η συμφωνία για το Πορτ Άρθουρ δεν είναι ισοβαρής.
Μαο Τσε Τουνγκ: Όμως η αλλαγή αυτής της συμφωνίας είναι ενάντια στις αποφάσεις της Συνδιάσκεψης της Γιάλτας;!
Στάλιν: Πράγματι, είναι. Ας πάει στα κομμάτια! Μιας και έχουμε πάρει τη θέση ότι οι συνθήκες πρέπει να τροποποιηθούν, πρέπει να προχωρήσουμε πλήρως. Είναι αλήθεια πως για εμάς αυτό έχει κάποια μειονεκτήματα, και θα πρέπει να παλέψουμε ενάντια στους αμερικάνους. Όμως είμαστε ήδη συμφιλιωμένοι με αυτό.
Μαο Τσε Τουνγκ: Το ζήτημα αυτό μας ανησυχεί μόνο επειδή μπορεί να έχει ανεπιθύμητες συνέπειες για την ΕΣΣΔ.
Στάλιν: Όπως ξέρετε, συνάψαμε την τρέχουσα συμφωνία κατά τη διάρκεια του πολέμου με την Ιαπωνία. Δεν γνωρίζαμε ότι ο Τζιανγκ Τζιεσί θα ανατρεπόταν. Δράσαμε με το δεδομένο ότι η παρουσία των στρατευμάτων μας στο Πορτ Άρθουρ θα ήταν προς το συμφέρον της Σοβιετικής Ένωσης και της δημοκρατίας στην Κίνα.
Μαο Τσε Τουνγκ: Το θέμα αυτό είναι ξεκάθαρο.
Στάλιν: Σε αυτή την περίπτωση, θα θεωρούσατε το ακόλουθο σενάριο επιθυμητό: να διακηρύξουμε ότι η συμφωνία για το Πορτ Άρθουρ θα παραμείνει σε ισχύ μέχρι την υπογραφή μιας συνθήκης ειρήνευσης με την Ιαπωνία, μετά την οποία τα ρωσικά στρατεύματα θα αποσύρονταν από το Πορτ Άρθουρ. Ή, ίσως, θα μπορούσε να προταθεί το ακόλουθο σενάριο: να διακηρύξουμε ότι η παρούσα συμφωνία παραμένει σε ισχύ, ενώ στην πραγματικότητα να αποσύρουμε τα στρατεύματα από το Πορτ Άρθουρ. Θα δεχτούμε οποιοδήποτε από αυτά τα σενάρια είναι πιο βολικό. Συμφωνούμε και με τα δύο σενάρια.
Μαο Τσε Τουνγκ: Αυτό το ζήτημα πρέπει να το σκεφτούμε πολύ. Συμφωνούμε με την άποψη του συντρόφου Στάλιν και πιστεύουμε πως η συμφωνία για το Πορτ Άρθουρ πρέπει να παραμείνει σε ισχύ μέχρι μια συνθήκη ειρήνης να υπογραφτεί με την Ιαπωνία, μετά την οποία η συνθήκη αυτή θα καταστεί άκυρη και οι σοβιετικοί στρατιώτες θα φύγουν. Ωστόσο, θα θέλαμε το Πορτ Άρθουρ να είναι ένα μέρος για στρατιωτική συνεργασία, όπου θα μπορούμε να εκπαιδεύουμε τις ναυτικές μας ένοπλες δυνάμεις.
Στάλιν: Το ζήτημα του Ντάλνι [Ντάιρεν, Ντάλιαν]. Δεν έχουμε καμία πρόθεση να διασφαλίσουμε κανένα σοβιετικό δικαίωμα στο Ντάλνι.
Μαο Τσε Τουνγκ: Το Ντάλνι θα παραμείνει ελεύθερο λιμάνι;
Στάλιν: Αφού παραιτούμαστε των δικαιωμάτων μας εκεί, η Κίνα πρέπει να αποφασίσει από μόνη της για το ζήτημα του Νταλνι: αν παραμείνει ελεύθερο λιμάνι ή όχι. Στην εποχή του, ο Ρούζβελτ επέμενε το Ντάιρεν να παραμείνει ένα ελεύθερο λιμάνι.
Μαο Τσε Τουνγκ: Επομένως, η διατήρηση του ως ανοιχτού λιμανιού θα ήταν προς το συμφέρον της Αμερικής και της Βρετανίας;
Στάλιν: Σίγουρα. Είναι ένα σπίτι με ανοιχτές τις πόρτες.
Μαο Τσε Τουνγκ: Πιστεύουμε πως το Πορτ Άρθουρ θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως βάση για τη στρατιωτική μας συνεργασία, ενώ το Ντάλνι θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως βάση για σινοσοβιετική οικονομική συνεργασία. Στο Ντάλνι υπάρχει πλειάδα επιχειρήσεων που δεν είμαστε σε θέση να αξιοποιήσουμε χωρίς σοβιετική βοήθεια. Θα πρέπει να αναπτύξουμε στενότερη οικονομική συνεργασία εκεί.
Στάλιν: Με άλλα λόγια, η συμφωνία για το Πορτ Άρθουρ θα παραμείνει σε ισχύ μέχρι να υπογραφεί μια συνθήκη ειρήνης με την Ιαπωνία. Μετά την υπογραφή της συνθήκης ειρήνης, η υπάρχουσα συμφωνία θα καταστεί άκυρη και οι ρώσοι θα αποσύρουν τα στρατεύματά τους. Συνόψισα σωστά τις σκέψεις σας;
Μαο Τσε Τουνγκ: Ναι, βασικά έτσι, και είναι ακριβώς αυτό που θα θέλαμε να προωθήσουμε στη νέα συνθήκη.
Στάλιν: Ας συνεχίσουμε με το ζήτημα του KChZhD. Πείτε μας, ως ειλικρινής κομμουνιστής, τι αμφιβολίες έχετε επ’ αυτου;
Μαο Τσε Τουνγκ: Το βασικό σημείο είναι ότι η νέα συνθήκη θα πρέπει να επισημαίνει πως η κοινή εκμετάλλευση και διοίκησή του θα συνεχίσουν και στο μέλλον. Ωστόσο, στην περίπτωση της διοίκησης, η Κίνα θα πρέπει να έχει τον κύριο ρόλο. Επιπροσθέτως, είναι απαραίτητο να εξετάσουμε το ζήτημα της μείωσης της διάρκειας της συμφωνίας και να καθορίσουμε το ποσό που θα επενδύσει κάθε πλευρά.
Μολότοφ: Οι όροι που καθορίζουν τη συνεργασία και την κοινή διοίκηση μιας επιχείρησης από δύο ενδιαφερόμενες χώρες συνήθως προνοούν για ίση συμμετοχή από τις δύο πλευρές, όπως και για εναλλαγή στον ορισμό των διοικητικών θέσεων. Στην παλιά συμφωνία, η διοίκηση του σιδηροδρόμου ανήκε στους Σοβιετικούς. Ωστόσο, για το μέλλον, θεωρούμε απαραίτητη την εναλλαγή στη δημιουργία διοικητικών ρόλων. Ας πούμε αυτή η εναλλαγή να λαμβάνει χώρα κάθε 2-3 χρόνια.
Τσου Εν Λάι: Οι σύντροφοί μας πιστεύουν ότι η υπάρχουσα διοίκηση του KChZhD και του αξιώματος του διοικητή θα έπρεπε να καταργηθεί και να αντικατασταθεί από μια επιτροπή διοίκησης του σιδηρόδρομου: και ότι τα αξιώματα του προέδρου της επιτροπής και του διοικητή θα πρέπει να αντικατασταθούν από κινεζικά στελέχη. Ωστόσο, δεδομένων των προτάσεων του συντρόφου Μολότοφ, αυτό το ζήτημα χρήζει περισσότερης σκέψης.
Στάλιν: Αν μιλάμε για κοινή διοίκηση, τότε είναι σημαντικό στις διοικητικές θέσεις να υπάρχει εναλλαγή. Αυτό θα ήταν πιο λογικό. Όσο για τη διάρκεια της συμφωνίας, δεν θα ήμασταν ενάντια στη μείωσή της.
Τσου Εν Λάι: Μήπως θα έπρεπε να αλλάξουμε το συσχετισμό στο επενδυτικό κεφάλαιο κάθε πλευράς, αυξάνοντας το μερίδιο της κινεζικής επένδυσης στο 51%, αντί για την τρέχουσα απαίτηση για ισότητα;
Μολότοφ: Αυτό θα πήγαινε ενάντια στην υπάρχουσα πρόνοια για ισότητα.
Στάλιν: Έχουμε πράγματι συμφωνίες με τους Τσέχους και τους Βούλγαρους που προνοούν για ίση συμμετοχή και ίσους όρους για κάθε πλευρά. Αφού έχουμε ήδη κοινή διοίκηση, τότε μπορούμε κάλλιστα να έχουμε και ίση συμμετοχή.
Μαο Τσε Τουνγκ: Το θέμα χρειάζεται να εξεταστεί περαιτέρω, λαμβανομένων υπόψη των συμφερόντων και των δύο πλευρών.
Στάλιν: Ας συζητήσουμε τη συμφωνία για πιστώσεις. Χρειαζόμαστε να επισημοποιήσουμε και τυπικά αυτό που ήδη έχουμε συμφωνήσει νωρίτερα. Έχετε κάποιες παρατηρήσεις να κάνετε επ’ αυτού;
Μαο Τσε Τουνγκ: Η αποστολή στρατιωτικού εξοπλισμού θεωρείται τμήμα του χρηματικού δανείου;
Στάλιν: Αυτό μπορείτε να το αποφασίσετε μόνοι σας: μπορούμε να σας τη χρεώσουμε στο δάνειο ή μπορούμε να την εντάξουμε στις εμπορικές συμφωνίες.
Μαο Τσε Τουνγκ: Αν οι αποστολές στρατιωτικού εξοπλισμού χρεωθούν στο δάνειο, τότε θα έχουμε λίγα μέσα να απομένουν για τη βιομηχανία. Φαίνεται πως τμήμα των αποστολών θα πρέπει να πιστωθούν στο δάνειο και ένα άλλο τμήμα θα πρέπει να αποπληρωθεί με κινεζικά αγαθά. Δεν μπορεί η περίοδος διανομής του βιομηχανικού και του στρατιωτικού εξοπλισμού να μειωθεί από τα 5 στα 3-4 χρόνια;
Στάλιν: Πρέπει να εξετάσουμε τις διάφορες εκδοχές μας. Το ζήτημα εναπόκειται στη λίστα παραγγελιών για τη βιομηχανία μας. Ωστόσο, μπορούμε να μεταφέρουμε την ημερομηνία έναρξης ισχύος της πιστωτικής συμφωνίας, στην 1η Γενάρη του 1950, αφού οι αποστολές θα έπρεπε να ξεκινήσουν περίπου τώρα. Αν στη συμφωνία αναφέρεται η 1η Ιούλη 1949 ως η ημερομηνία έναρξης της συμφωνίας το δανείου, τότε η διεθνής κοινότητα δεν θα μπορούσε να κατανοήσει πώς συνάφθηκε μια συμφωνία μεταξύ Σοβιετικής Ένωσης και Κίνα, σε εποχή που αυτή δεν είχε καν τη δική της κυβέρνηση. Φαίνεται ότι θα πρέπει να επισπεύσετε κάπως να παρουσιάσετε την πλήρη λίστα της παραγγελίας σας. Θα πρέπει να λάβετε υπόψη ότι όσο πιο σύντομα παρουσιάσετε μια τέτοια λίστα, τόσο το γρηγορότερο θα παραλάβετε τα αγαθά.
Μαο Τσε Τουνγκ: Πιστεύουμε πως οι όροι της δανειακής συμφωνίας είναι γενικά ευνοϊκοί για την Κίνα. Υπό τις πρόνοιές της, πληρώνουμε μόλις 1% επιτόκιο.
Στάλιν: Οι συμφωνίες μας με τις Λαϊκές Δημοκρατίες προνοούν για 2% επιτόκιο. Θα μπορούσαμε (σ.σ. λέει ο σύντροφος Στάλιν αστειευόμενος) να σας αυξήσουμε το επιτόκιο επίσης, αν θα το θέλατε! Αναμφίβολα, κινηθήκαμε με δεδομένο ότι η κινεζική οικονομία ήταν πρακτικά ερείπια.
Όπως είναι ξεκάθαρο από τα τηλεγραφήματα που έχουμε παραλάβει, η κινεζική κυβέρνηση προτίθεται να χρησιμοποιήσει το στρατό της για την ανοικοδόμηση της οικονομίας της. Αυτό είναι πολύ καλό. Στην εποχή μας και εμείς χρησιμοποιήσαμε το στρατό στην οικονομική μας ανάπτυξη και είχαμε πολύ καλά αποτελέσματα.
Μαο Τσε Τουνγκ: Σωστά. Αντλούμε εμπειρίες από τους σοβιετικούς μας συντρόφους.
Στάλιν: Θέσατε το ζήτημα η Κίνα να παραλάβει μια συγκεκριμένη ποσότητα σιτηρών για το Ξινγιάνγκ;
Μαο Τσε Τουνγκ: Σιτάρι και υφάσματα.
Στάλιν: Για αυτό θα χρειαστείτε να έρθετε με τις αναγκαίες ζητήσεις που θα περιλαμβάνουν αριθμούς.
Μαο Τσε Τουνγκ: Πολύ καλά, να τις προετοιμάσουμε. Πώς θα προχωρήσουμε με την εμπορική συμφωνία;
Στάλιν: Ποια είναι η άποψή σας; Ως τώρα είχαμε μόνο μια εμπορική συμφωνία με τη Μαντζουρία. Θα θέλαμε να ξέρουμε τι είδους κατάσταση θα έχουμε στο μέλλον: θα υπογράφουμε ξεχωριστές συμφωνίες με το Ξινγιάνγκ, τη Μαντζουρία και άλλες επαρχίες, ή μια ενιαία συμφωνία με την κεντρική κυβέρνηση;
Μαο Τσε Τουνγκ: Θα θέλαμε να έχουμε μια κεντρική συμφωνία. Αλλά κατά καιρούς το Ξινγιάνγκ θα μπορεί να συνάπτει ξεχωριστές συμφωνίες.
Στάλιν: Μόνο το Ξινγιάνγκ; Και η Μαντζουρία;
Τσου Εν Λάι: Μια ξεχωριστή συμφωνία θα πρέπει να αποκλειστεί, γιατί στη συμφωνία με τις υποχρεώσεις της κεντρικής κυβέρνησης, αυτές ουσιαστικά θα επιτελούνται με τις αποστολές που θα γίνονται από τη Μαντζουρία.
Στάλιν: Θα θέλαμε η κεντρική κυβέρνηση να επικυρώνει και να αναλαμβάνει την ευθύνη για τις συμφωνίες με το Ξινγιάνγκ ή τη Μαντζουρία.
Μαο Τσε Τουνγκ: Η συμφωνία με το Ξινγιάνγκ πρέπει να υπογράφεται στο όνομα της κεντρικής κυβέρνησης.
Στάλιν: Σωστά, καθώς μια περιφερειακή κυβέρνηση δεν μπορεί να λάβει υπόψη πολλά πράγματα, ενώ τα πράγματα είναι πιο ξεκάθαρα για την κεντρική κυβέρνηση.
Τι άλλα ζητήματα έχετε;
Μαο Τσε Τουνγκ: Επί του παρόντος, το βασικό ζήτημα είναι η οικονομική συνεργασία: η ανασυγκρότηση και η ανάπτυξη της οικονομίας της Μαντζουρίας.
Στάλιν: Νομίζω ότι θα αναθέσουμε την προετοιμασία του ζητήματος αυτού στους συντρόφους Μικογιάν, Βισίνσκι, Τσου Εν Λάι και [στο μέλος της ΚΕ του ΚΚΚ και αντιπρόεδρο της Επιτροπής Οικονομίας και Οικονομικών] Λι Φουτσούν.
Άλλα ζητήματα;
Μαο Τσε Τουνγκ: Θα ήθελα να σημειώσω πως το σύνταγμα αεροπορίας που αποστείλατε στην Κίνα μάς βοήθησε πολύ. Μετέφεραν 10.000 ανθρώπους. Να σας ευχαριστήσω, σύντροφε Στάλιν, για τη βοήθεια και να σας ζητήσω να επιτρέψετε αυτό να παραμείνει λίγο περισσότερο, ώστε να μπορεί να βοηθήσει τις ανάγκες για μεταφορά στα στρατεύματα του [μέλους της ΚΕ του ΚΚΚ και διοικητή της 2ης Στρατιάς του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού] Λιου Μπο Τσενγκ, που τώρα προετοιμάζεται για μια επίθεση στο Θιβέτ.
Στάλιν: Είναι καλό που προετοιμάζεστε να επιτεθείτε. Οι Θιβετιανοί θα πρέπει να υποταχτούν. Όσο για το σύνταγμα της αεροπορίας, θα μιλήσουμε με το στρατιωτικό προσωπικό και θα σας δώσουμε μια απάντηση.
Η συζήτηση διήρκεσε δύο ώρες. Παρόντες στη συνάντηση ήταν οι σύντροφοι: Μολότοφ, Μαλένκοφ, Μικογιάν, Βισίνσκι, Ρόστσιν, Φεντορένκο και Μαο Τσε Τουνγκ, Τσου Εν Λάι, Λι Φουτσούν, ο [Πρέσβης της ΛΔ Κίνας στην ΕΣΣΔ] Ουανγκ Τζιαξιάνγκ, ο Τσεν Μποντά [μέλος της ΚΕ του ΚΚΚ] και ο Σι Ζε (Κάρσκι).
Πηγή: Archive of the President, Russian Federation (APRF), f. 45, op.1, d.329, ll. 29-38. Μεταφράστηκε για το CWIHP από το Danny Rozas.
http://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/111245
