Η διαλεκτική της ταρίχευσης

 

Η διαλεκτική της ταρίχευσης

 

 

 

…………..Ο Λένιν πέθανε το 1924. Τι θα συνέβαινε αν μπορούσε να ζήσει είκοσι χρόνια ακόμη; Θα ήξερε να διαχειριστεί τις καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης;

Η μεσσιανική αναμονή του σωτήρα είναι δύσκολο να εκλείψει απο την μαγική αντίληψη του κόσμου που έχουν οι υποτελείς τάξεις. Η επιστημολογική θεωρητική βάση αυτής της ερώτησης μου θυμίζει εντονότατα ένα διαδεδομένο την εποχή της νεότητας μου ευφυολόγημα, το αν η γιαγιά μου είχε ρόδες θα ήταν πατίνι. Είναι γεγονός ότι ο Λένιν πέθανε και ακαριαία ταριχεύθηκε για τη λαική λατρεία. Η ταρίχευση όμως του Λένιν, απούσα στις συνήθεις θεωρίες του μαρξισμού, είναι το πρώτο πραγματικό φιλοσοφικό πρόβλημα του μέσο-μαρξισμού, και πρέπει να παρθεί πολύ σοβαρά υπόψη.

Η λατρεία των λειψάνων είναι μια σταθερά της λαικής θρησκείας και απαντάται στον χριστιανισμό, στον βουδισμό (το”δόντι”) του Βούδα), στο Ισλάμ και ούτω καθεξής. Οι ψιλομύτες διανοούμενοι την θεωρούν ως ένα δυσάρεστο κατάλοιπο οπισθοδρόμησης και αναλώνονται γενικώς σε εξαιρετικούς θεολογικούς ύμνους προς τη μη υλική “πνευματικότητα”. Ο μόνος όμως “υλισμός” που γνωρίζουν οι υποτελείς μάζες είναι αυτός των πέντε αισθήσεων και ιδιαιτέρως της όρασης και της αφής (να δουν και να ακομπήσουν τα λείψανα). Αν μια θρησκεία δεν φτάνει αρκετά γρήγορα στην λατρεία των λειψάνων, σημαίνει ότι είναι σύντομα καταδικασμένη. Ο κομμουνισμός έφθασε σε αυτή σε επτά χρόνια μόνο (1917-1924) και αυτό, και το λέω σοβαρά (αν και φοβάμαι πως ο βιαστικός αναγνώστης ίσως σκεφτεί ότι το λέω ως παράδοξο), είναι ένα σημάδι μεγάλης δύναμης, και σίγουρα δεν είναι αδυναμίας.

Όταν πέθανε ο Λένιν, άνοιξε αμέσως μεταξύ των μπολσεβίκων γραφειοκρατών μια συζήτηση σχτεικά με την σκοπιμότητα της ταρίχευσης του. Η ανάγνωση αυτών των πρακτικών αυτής της συζήτησης είναι θεμελιώδης για να καταλάβουμε την μεταφυσική φύση του κομμουνισμού, απείρως περισσότερο απο Κεφάλαιο του Μάρξ και απο το Αντί-Ντύρινγκ του Ένγκελς. Αρχικά υπήρξαν δειλές ενστάσεις για την σκοπιμότητα της ταρίχευσης (ο Μάρξ είχε ταφεί, ο Ένγκελς καεί και οι στάχτες του είχαν σκορπιστεί στη θάλασσα). Η χήρα του Λένιν, η Κρούπσκαγια τάχθηκε υπέρ της μη ταρίχευσης.

Αλλά αμέσως η συζήτηση μετατοπίστηκε γρήγορα απο τη μεταφυσική σκοπιμότητα στην τεχνική δυνατότητα υλοποιήσης. Ένας απο τους μεγαλύτερους φιλόσοφους του εικοστού αιώνα, ο Γκύντερ Άντερς, έγραψε ότι στην λογική της νεώτερης τεχνικής όλα αυτά που τεχνικά μπορεί να υλοποιηθούν αναπόφευκτα υλοποιούνται. Και αμέσως άρχισε το παραλήρημα των γραφειοκρατών: Οι καθηγητές Ποπώφ, Πετρώφ, Ιβάνωφ κλπ, πτυχιούχοι των καλύτερων παναεπιστημίων του Παρισίου, του Λονδίνου και του Τσκινβάλι …(πρωτεύουσα της Οσετίας, ευτυχισμένης χώρας ανάμεσα στις κοιλάδες του Καυκάσου), μας διαβεβαιώνουν ότι η ταρίχευση μπορεί να πετύχει θαυμάσια και μπορεί να διαρκέσει εκατό εκατομμύρια χρόνια. Τότε, σύντροφοι, γιατί χάνουμε χρόνο σε φλυαρίες; οι μάζες θέλουν να μπορούν να βλέπουν τον Βλαδιμήρ Ίλιτς. Φτάνει με τις ιδεαλιστικές και μεταφυσικές φλυαρίες, και εμπρός με τα υλιστικά και διαλεκτικά χημικά συντηρητικά.

Στην μούμια του πρώτου φαραώ οι γραφειοκρατία έβρισκε συμβολικά όχι μόνο την υλική της ενότητα αλλά και την ικανοποιήση της επιθυμίας της για μονιμότητα και αθανασία. Οι θρησκευόμενες μάζες υποπτέυονται πως οι θεολογικές φλυαρίες νεοπλατωνικού τύπου για την αθανασία της ψυχής είναι κάλπικες, ενώ παραληρούν απο χαρά βλέποντας να τρέχει το αποκαλούμενο αίμα του Σαν Τζενάρο. Όποιος δεν καταλαβαίνει το μεταφυσικό μυστικό της μούμιας του Λένιν δεν θα έπρεπε να ασχολείται με τον μαρξισμό…..

 

 

 

 

 

Κ.Πρέβε, Κριτική ιστορία του μαρξισμού, σελ 149-151, εκδόσεις ΚΨΜ.

2 σχόλια

  1. ΣΤΕΡΓΙΟΣ Απάντηση

    Οι μαρξιστές και ο μαρξισμός δεν έχουν καμιά σχέση με μεταφυσική αντίληψη για το σώμα και για τις μάζες. Είναι θέμα να δούμε κάτω από ποιο σκηνικό επιλέχθηκε η ταρίχευση για να βλέπει ο κόσμος τον ηγέτη της επανάστασης όπως ήταν και όχι από φωτογραφίες. Σε καμιά περίπτωση όμως δεν σχετίζεται αυτό με μεταφυσικές αντιλήψεις για την ψυχή, το σώμα κλπ.

    Στη σημερινή εποχή που οι κομμουνιστές έχουν πίσω τους μια μεγάλη εμπειρία η απόφαση που τους εκφράζει και δένει απολύτως με τον μαρξισμό και την κομμουνιστική αντίληψη είναι αυτή του Φ. Κάστρο: Τίποτα από το σώμα μου. Ούτε από τη ζωή μου σαν αντικείμενο υμνολογίου.

    Είχα την τύχη να πάω στο μαυσωλείο του Λένιν, στο γραφείο του στο Κρεμλίνο και στο σπίτι των τελευταίου καιρού της ζωής του. Αρνιόμουν να λάβω τις πληροφορίες και όσα έβλεπα με μεταφυσική αντίληψη. Τα είδα όλα σαν υλικά φαινόμενα και σαν στοιχεία της συνέχειας ενός λαού που αγωνίζονταν για να κάνει την έφοδο στον ουρανό πραγματικότητα όχι ελπίδα. Όποιος τα μυθοποιούσε νομίζω έφευγε από τη διαλεκτική και περνούσε στην πίστη. Ολέθριο λάθος.

  2. Praxis Review Απάντηση

    Στέργιο συμφωνούμε με το σχόλιο σου.

    Μακάρι να το έβλεπαν και όλοι έτσι.

    Σε κάθε περίπτωση όμως, η εμπειρία της σημερινής εποχής είναι, όπως γράφεις, πολύτιμη παρακαταθήκη για το μέλλον.

    Τα μαυσωλεία πρέπει να γίνουν κατανοητά με βάση το ιστορικό, πολιτικό και πολιτιστικό περιβάλλον και στην συνέχεια να μπουν οριστικά στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Για να γίνει κατανοητή η ιστορική μνήμη των επαναστάσεων και των ηγετών τους σαν ζωντανή, υλιστική διαδικασία που δεν έχει σχέση ούτε με την ταρίχευση ούτε με “προσκήνυμα”.

    Ο Πρέβε έτσι και αλλιώς χρησιμοποιεί με τον δικό του τρόπο το θέμα για να δείξει πως αυτές οι μεταφυσικές αντιλήψεις για το σώμα και τις μάζες ήταν τόσο δυνατές που ήταν ανθεκτικές ακόμη και στα πρώτα χρόνια της οικοδόμησης της σοσιαλιστικής κοινωνίας. Φυσικά τα απολυτοποιεί και καταλήγει να το παρουσιάζει σαν αξίωμα, όπως και άλλα θέματα (για την εργατική τάξη κλπ). Ετσι τελικά ναρκοθέτησε ο ίδιος την προσπάθεια του για μια “κριτική ιστορία του μαρξισμού”, τόσο που στο τέλος της ζωής του πέρασε σε αστικές-συντηρητικές θέσεις.

    Όμως, ακόμα και έτσι, στο κείμενο στρέφει τα φώτα σε ένα “ξεχασμένο” θέμα που αξίζει να συζητήσουμε, με άλλους όρους. Εδώ βρίσκεται και το κίνητρο της δημοσίευσης, σαν συμβολή στην συζήτηση και όχι αποδοχή του πλαισίου του κειμένου. Όπως γίνεται και με άλλες δημοσιεύσεις. Για να συζητιούνται ανοιχτά και συγκεκριμένα τα θέματα και να δυναμώνει τελικά η κριτική και διαλεκτική-υλιστική αντίληψη της ιστορίας.

Γράψτε απάντηση στο Praxis Review Ακύρωση απάντησης

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *