Alexandra Kollontai: Τι είναι η Εργατική Αντιπολίτευση;

O ηγέτης της Εργατικής Αντιπολίτευσης, Αλεξάντερ Σλιάπνικωφ, μεταλλεργάτης. Μαζί με τον Μολότοφ και τον Ζαλούτσκι ήταν οι ηγέτες των Μπολσεβίκων μέσα στην Ρωσία μέχρι την επανάσταση. Με την νίκη της επανάστασης, ο Σλιάπνικωφ ορίστηκε κομισάριος εργασίας και ήταν υπεύθυνος για πολλά από τα εργατικά μέτρα της νέας Σοβιετικής εξουσίας. Μετά την ήττα της Εργατικής Αντιπολίτευσης παραιτήθηκε  (η υποχρεώθηκε σε παραίτηση) απο την θέση του προέδρου του συνδικάτου μετάλλου στην Σοβιετική Ένωση. Διαγράφτηκε απο το κόμμα το 1933 και συνελήφθη δύο χρόνια αργότερα, το 1935. Οι κατηγορίες του απέδιδαν εγκλήματα κατά της Σοβιετικής εξουσίας. Δεν ομολόγησε τίποτα και αρνήθηκε να κατονομάσει συνεργούς. Παρόλα αυτά  καταδικάστηκε και εκτελέστηκε στις 2 Σεπτέμβρη 1937. Ήταν 52 χρονών.

Τι είναι η Εργατική Αντιπολίτευση;

Τί είναι ή Εργατική Αντιπολίτευση; Πρέπει να μας ευχαριστεί  ή ύπαρξή της σέ σχέση με τα συμφέροντα τού Κόμματός μας καί  τής διεθνούς εργατικής Επανάστασης, ή είναι αντίθετα κάτι το βλαβερό πού μπορεί νά διασπάσει το Κόμμα μας, ένα φαινόμενο  «πολιτικά επικίνδυνο», όπως το δήλωσε τελευταία ο Τρότσκι κατά τη δημόσια συζήτηση πάνω στα συνδικάτα;Για ν’ απαντήσουμε σ’ αυτές τις αμφιβολίες πού ενδιαφέρουν  καί ανησυχούν πολλούς από τούς συντρόφους μας εργάτες καί ερ­γάτριες, πρέπει πριν απ ’ όλα νά ρωτήσουμε: 1. Άπο ποιους αποτελείται ή Εργατική Αντιπολίτευση καί πως  συγκροτήθηκε; 2. Ποιες είναι οι πραγματικές διαφωνίες ανάμεσα ατούς συντρόφους  των ηγετικών  οργάνων τού Κόμματος καί την Εργατική Αντιπο­λίτευση ;

Ενα χαρακτηριστικό γεγονός πού θα ’έπρεπε νά προσέξει ιδιαί­τερα ή ηγεσία μας, είναι ότι, μέσα στούς κομμουνιστές, ή Αντιπο­λίτευση συγκεντρώνει την προχωρημένη μερίδα των οργανωμένων προλετάριων. ‘Η Αντιπολίτευση αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά  από συνδικαλιστές. Το αποδεικνύουν τα ονόματα αυτών πού απογράφουν τις θέσεις τής Αντιπολίτευσης  για  τον ρόλο των συνδικάτων.

Καί ποιοι είναι οι συνδικαλιστές; Είναι εργάτες, το άνθος  τής πρωτοπορίας πού ηγείται  τού ρωσικού προλεταριάτου, εκείνοι  πού βάσταξαν όλο το βάρος τής επαναστατικής  πάλης, και  πού,  αντί νά διαλυθούν μέσα στις κρατικές υπηρεσίες  χάνοντας την  επαφή τους με τις εργατικές μάζες, παρέμειναν αντίθετα δεμένοι  μ’ αυτές τις μάζες. Καί δέν ήταν ούτε εύκολο ούτε απλό νά παραμείνει κανείς συνδικαλιστής, νά διατηρήσει δυνατές καί ζωντανές  επαφές με το συνδικάτο του, δηλ. με τούς εργάτες τού κλάδου του, σέ μιά πολυτάραχη εποχή πού μετάθετέ το κέντρο βάρους τής  κοινωνικής καί πολιτικής ζωής πέρα από τα συνδικαλιστικά καί  επαγγελματικά  προβλήματα. Το επαναστατικό κύμα παρέσυρε καί  απομάκρυνε από  τα συνδικάτα τα καλύτερα στοιχεία, τούς πιο ικανούς καί δραστήριους τού βιομηχανικού προλεταριάτου, αφήνοντας  τον ένα στο μέτωπο, τον άλλο στη μιά ή στην άλλη υπηρεσία, το­ποθετώντας τον τρίτο μπροστά στη πράσινη τσόχα ενός γραφείου ή μπροστά σέ σωρούς «εξόδων», «προϋπολογισμών» καί «προσχε­δίων».

Τά συνδικάτα έχουν αποδυναμωθεί. Μόνον οι εργάτες με την πιο ισχυρή προλεταριακή συνείδηση, το πραγματικό  άνθος τής ανερχόμενης επαναστατικής τάξης, αντιστέκονται στη διαφθορά τής  εξουσίας, στις μικρότητες τής ματαιοφροσύνης, στον πειρασμό των  «σταδιοδρομιών στις υπηρεσίες», με δυο λόγια στον «σοβιετικό γραφειοκρατισμό», καί παραμένουν σέ στενή σχέση με τις «μάζες»,  με τούς εργάτες, με τα «κατώτερα στρώματα» από  τα  οποία  προέρ­χονται, αφού μπόρεσαν νά διαφυλάξουν την οργανική τους σύνδε­ση με τα στρώματα αυτά ενάντια στην επίδραση των υψηλών θέ­σεων τού Κράτους των σοβιέτ.

Μόλις ή κατάσταση ησύχασε στά μέτωπα κι ή ζυγαριά τής ζωής έγειρε περισσότερο προς τή μεριά τής οικονομικής οργάνωσης, αυτοί οι χαρακτηριστικοί καί αδιασάλευτοι προλετάριοι, αυτοί οι πιο σταθεροί καί διακεκριμένοι Αντι­πρόσωποι τής τάξης τους, βιάστηκαν νά ξεφορτωθούν τή στολή τού  στρατιώτη καί νά εγκαταλείψουν τούς καταλόγους «εισόδων» καί  «εξόδων», για ν’ απαντήσουν στη σιωπηρή έκκληση των ταξικών  τους αδελφών, των βιομηχανικών εργατών, των εκατομμυρίων τού  ρωσικού προλεταριάτου, πού στην  Εργατική ή Δημοκρατία των σοβιέτ  περιφέρουν μιά άθλια καί απαράδεκτη ύπαρξη κατάδικων…

Με το ταξικό τους ένστικτο, οι σύντροφοι πού είναι  επικεφαλής  τής Εργατικής  Αντιπολίτευσης, κατάλαβαν ότι κάτι δέν πήγαινε καλά. Κατάλαβαν ότι μπορεί μέσα σέ τρία χρόνια επανάστασης νά οικοδομήσαμε το Κράτος των σοβιέτ καί νά προβάλαμε την αρχή  τής εργατικής καί Αγροτικής δημοκρατίας των εργαζομένων, Αλλά ή ίδια ή εργατική τάξη, σαν τάξη, σαν αδιαίρετη κοινωνική ενότητα με δικές της ανάγκες καί συμφέροντα, με κοινούς καί ομοιογενής στόχους, με επομένως μια  ένιαία, σταθερή,  καθαρή καί αυτόνομη πολιτική, έχει στη Δημο­κρατία των σοβιέτ ένα ρόλο όλο καί λιγότερο σημαντικό, χρωματί­ζει όλο καί πιο ελαφρά τα διάφορα μέτρα πού παίρνει ή ίδια ή κυβέρνησή της, διευθύνει όλο καί λιγότερο την πολιτική,  επιδρά όλο καί λιγότερο πάνω στη δράση καί στη σκέψη  των κεντρικών οργάνων τής εξουσίας. Ποιος τολμούσε, στην αρχή  τής Επανάστασης, νά μιλήσει για «κατώτερα» καί «ανώτερα»  στρώματα; Οι μάζες, δηλ. οι εργατικές μάζες, καί τα κεντρικά  όργανα τού Κόμματος ήταν ένα καί το αυτό. Οι πόθοι πού γεννιόν­ταν στη βάση από τή ζωή καί τούς αγώνες έβρισκαν στά ηγετικά όργανα τού Κόμματος την πιο ακριβή έκφρασή τους, την πιο ξε­κάθαρη καί γερά βασισμένη διατύπωσή τους. Δέν  υπήρχε ανταγωνισμός κορυφής καί βάσης, καί δέν μπορούσε νά υπάρχει.

Σήμερα, ο  ανταγωνισμός  αυτός υπάρχει, καί κανένα προπαγανδιστικό τέ­χνασμα, καμιά μέθοδος εκφοβισμού δέν θα διώξει από  τή συνείδη­ση των μαζών την ιδέα ότι τα ανώτερα στρώματα των σοβιετικών υπηρεσιών καί τού κομμουνιστικού Κόμματος έγιναν ένα νέο «κοι­νωνικό στρώμα» με τα δικά του χαρακτηριστικά.

Οι συνδικαλιστές, πού αποτελούν τον κύριο πυρήνα τής Εργατικής Αντιπολίτευσης, το κατάλαβαν αυτό πολύ καλά, ή μάλλον το αισθάνθηκαν χάρις στο σίγουρο ταξικό τους ένστικτο. Το πρώτο πού έκαναν ήταν νά δεθούν με τις μάζες αυτές, νά μπουν στά φυ­σιολογικά όργανα τής τάξης τους, τα συνδικάτα, πού τα τελευταία  τρία χρόνια υπέφεραν λιγότερο από τή διαλυτική επίδραση διαφό­ρων συμφερόντων ξένων προς το προλεταριάτο (πού προέρχονται  από  την αγροτική τάξη καί τα αστικά στοιχεία πού προσαρμόστη­καν στο καθεστώς των σοβιέτ), των συμφερόντων πού παραμορφώ­νουν τις κρατικές μας υπηρεσίες καί απομακρύνουν την πολιτική  μας  από  την ευθύτητα τής προλεταριακής κοίτης, στο τέλμα τού οπορτουνισμού….

Ή Εργατική Αντιπολίτευση επομένως, αποτελείται πριν άπ ’  όλα από τούς προλετάριους πού έμειναν δεμένοι με το εργοστάσιο  ή τή στοά τού ορυχείου, ή σάρκα έκ τής σαρκός τής εργατικής τάξης. Φαίνεται περίεργο το ότι ή Εργατική Αντιπολίτευση δέν έχει μεγάλους ηγέτες, άπ ’ αυτούς πού συνήθως τούς λένε «αρχηγούς». Σαν κάθε υγιές κίνημα πού απορρέει αναγκαστικά από τις κοινω­νικές σχέσεις, βγήκε μέσα από τίς ίδιες τις εργατικές μάζες, καί  ρίζωσε αμέσως βαθιά  πηρός  όλες τις κατευθύνσεις, ακόμα καί σέ γωνιές τής Ρωσίας των σοβιέτ όπου δέν είχαν ακόμα φτάσει τα  νέα  για την ύπαρξη μιας αντιπολίτευσης. «Εμείς, εκεί, δέν ξέραμε ότι στη Μόσχα υπήρχαν διαφωνίες καί  συζητήσεις γύρω από το ρόλο των συνδικάτων, έλεγε ένας  αντιπρόσωπος  από τή Σιβηρία στο Συνέδριο των ανθρακωρύχων, καί συζητάγαμε ήδη για προβλήματα πού μπαίνουν εδώ». Πίσω από την  Εργατική Αντιπολίτευση ορθώνονται οι προλεταριακές μάζες, ή καλύτερα: ή Εργατική Αντιπολίτευση, είναι το πιο συμπαγές, το  πιο συνειδητό, το πιο σταθερό ταξικά  τμήμα, τού βιομηχανικού μας  προλεταριάτου, εκείνο πού θεωρεί ότι δέν επιτρέπεται, τή στιγμή πού φτιάχνεται το κομμουνιστικό οικονομικό οικοδόμημα, ή εξωτερική ταμπέλα τής δικτατορίας τής εργατικής τάξης να αντικαθιστά τή μεγάλη δημιουργική δύναμη τού προλεταριάτου.

Όσο ανεβαίνει κανείς στην κλίμακα των «θέσεων» τού Κράτους  ή τού Κόμματος, τόσο λιγότεροι γίνονται οι οπαδοί τής ’Αντιπολί­τευσης. Όσο εισχωρεί βαθιά μέσα στις μάζες, τόσο περισσότερο  αντίχτυπο έχει το πρόγραμμα τής Εργατικής Αντιπολίτευσης.*

Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό καί σημαντικό γεγονός πού πρέ­πει να πάρουν υπόψη τους τα η ηγετικά όργανα τού Κόμματός μας.

Αν οι «μάζες» απομακρύνονται άπ ’ τή «κορυφή», αν δημιουργείται ένα ρήγμα ανάμεσα στά ήγετικά κέντρα καί τα κατώτερα στρώμα­τα, αυτό σημαίνει ότι στην ηγεσία όλα δέν πάνε καί τόσο καλά, κυ­ρίως όταν οι μάζες δέν σιωπούν, άλλά σκέφτονται, δρουν, αμύνονται, κάνουν ώστε οι ιδέες τους νά θριαμβεύουν. Ή ηγεσία δέν μπορεί νά βγάλει τίς μάζες από το σωστό δρόμο πού οδηγεί στη νίκη τού κομ­μουνισμού, παρά αν οι μάζες σιωπήσουν, υποταχθούν, ακολουθήσουν  παθητικά καί τυφλά τούς αρχηγούς. Αυτό ακριβώς συνέβη το 1914,  στην αρχή τού παγκόσμιου πόλεμου, όταν οι εργάτες πίστεψαν τούς  αρχηγούς καί είπανε: «Ξέρουν καλύτερα από μάς την πορεία τής ιστορίας. Ή ενστικτώδη διαμαρτυρία μας ενάντια  στον πόλεμο μάς  γελάει, άς την απωθήσουμε, άς σωπάσουμε κι άς ακούσουμε τούς  παλιότερους». Άλλα όταν αντίθετα, ή μάζα κινείται, βάζει το μυα­λό της νά δουλεύει, κάνει κριτική, όταν με πείσμα ψηφίζει ενάντια στους αγαπητούς αρχηγούς καί πρέπει γι ’ αυτό νά καταπολεμή­σει τή συμπάθεια πού νοιώθει γι ’ αυτούς, ή κατάσταση είναι σοβαρή.

Τότε καθήκον τού Κόμματος είναι νά μην καλύπτει τίς διαφορές,  νά μην προσπαθεί νά δυσφημίσει την Αντιπολίτευσήση με διάφορα επίθετα πού με τίποτα δέν δικαιολογούνται, πού τίποτα δέν εξηγούν,  άλλά αντίθετα ν’ αναρωτηθεί ειλικρινά πού καί σέ τί βρίσκεται ή  πραγματική διαφωνία καί τί θέλει ή εργατική ή τάξη, εκφραστής τού  κομμουνισμού καί ό μόνος δημιουργός του…

Ή Εργατική Αντιπολίτευση είναι επομένως  το προχωρημένο τμήμα τού προλε­ταριάτου πού δέν ξέκοψε από μιά ζων­τανή επαφή με τίς οργανωμένες σέ συν­δικάτα, εργατικές μάζες καί πού δέν διαλύθηκε μέσα στις κρατικές υπηρεσίες.

*Αυτό φαίνεται από τούς ψήφους πάνω στις θέσεις για τον ρόλο τον συν­δικάτων: τα μέλη των ηγετικών επιτροπών ψηφίζουν για τή μιά ή την άλ­λη από τις θέσεις τον κέντρων. Ή μάζα τον κομμουνιστών, οι εργάτες, ψη­φίζουν για την Εργατική Αντιπολίτευση.