Die Linke ή, στην πραγματικοτητα, ο «μικροαστικος σοσιαλισμος του 21ου αιωνα»

Με αφορμή και τις επερχόμενες εκλογές στην Γερμανία………

 

 

 

Die Linke ή, στην πραγματικοτητα, ο «μικροαστικος σοσιαλισμος του 21ου αιωνα»

 

Το παρόν άρθρο φιλοδοξεί να μελετήσει κάποια ιδεολογικοπολιτικά θεμέλια του προγράμματος του κόμματος «Η Αριστερά», του γερμανικού σοσιαλδημοκρατικού σχηματισμού, στον οποίο συχνά κάνουν αναφορά, και εμπνέονται ουσιαστικά, στην Ιταλία, αρκετές οντότητες των διαφόρων πολιτικών σχηματισμών που προέκυψαν από το θρυμματισμό της πάλαι ποτέ «Κομμουνιστικής Επανίδρυσης» και του μακαριστού «Ουράνιου Τόξου».

Το Die Linke είναι το κόμμα που γεννήθηκε στη Γερμανία (μετά την αποτυχία του σχεδίου «Κόκκινο-Πράσινο») από τη συγχώνευση, στις 16 Ιούνη του 2007, του Αριστερού Κόμματος- Κόμματος Δημοκρατικού Σοσιαλισμού της πρώην Ανατολικής Γερμανίας και του WASG («Εκλογική Εναλλακτική για την Εργασία και την Κοινωνική Δικαιοσύνη») του Όσκαρ Λαφονταίν.

Το Die Linke είχε (το 2009) 77.000 μέλη: είναι παρόν στην Ομοσπονδιακή Βουλή με 72 έδρες (στις 622) και στην Ευρωβουλή με 7 (στις 99 που αναλογούν στη Γερμανία).

Το πρόγραμμά του (1) εμπνέεται πλήρως από τη μυθολογία του λεγόμενου «σοσιαλισμού του 21ου αιώνα». Κάθε δεσμός με το μαρξισμό έχει εγκαταλειφθεί. Το κείμενο θα ήθελε να παρουσιάζεται ως ένα βήμα μπροστά σε σχέση με τις εμπειρίες του σοσιαλισμού του 19ου αιώνα και με τις πραγματοποιήσεις του κομμουνισμού στον 20ό αιώνα, ενώ συνιστά, στην πραγματικότητα ένα τεράστιο βήμα προς τα πίσω, μια γιγαντιαία επιστροφή στον προ-μαρξιστικό ουτοπισμό.

Δεν είναι εφικτό να κατανοήσουμε το πνεύμα του κειμένου, τις ιδεολογικές του βάσεις, αν δεν λάβουμε υπόψη ένα γεγονός που είχε τη σημασία μιας πραγματικής τομής στην ιστορία της γερμανικής σοσιαλδημοκρατίας: το Συνέδριο του Μπαντ Γκόντεσμπερκ του SPD.

Στις 15 Νοέμβρη του 1959, στο Μπαντ Γκόντεσμπεργκ, μια πόλη με ιαματικά ύδατα κοντά στη Βόννη, το Γερμανικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα- υπό την ηγεσία του Έριχ Όλενχάουερ και του Βίλι Μπράντ- διακήρυττε το «ξεπέρασμα», δηλαδή την εξάλειψη, των παλιών του προγραμμάτων της Ερφούρτης (1891) και της Χαϊδελβέργης (1925), και υιοθετούσε το νέο του πρόγραμμα με το οποίο όχι μόνο ερχόταν σε αποφασιστική ρήξη με το μαρξισμό και εγκατέλειπε κάθε ακόμα και αραιά προοπτική επαναστατικού μετασχηματισμού της καπιταλιστικής κοινωνίας, μα διακήρυττε ξεκάθαρα την αποστροφή του στην πάλη των τάξεων και υιοθετούσε μια πολιτική γραμμή υπερ-ρεφορμιστική.

Ξεκινώντας από το δεδομένο ότι «το Γερμανικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα είναι το κόμμα της ελευθερίας του πνεύματος» και ότι «το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα έχει τις ρίζες του στην χριστιανική ηθική, τον ανθρωπισμό και την κλασική φιλοσοφία», το Συνέδριο διακήρυττε ότι «ο σοσιαλισμός εκπληρώνεται μόνο μέσω της δημοκρατίας και η δημοκρατία μέσω του σοσιαλισμού» και ότι «από κόμμα της εργαζόμενης τάξης, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα έγινε ένα κόμμα του λαού». Το πρόγραμμα του Μπαντ Γκόντεσμπεργκ αποδεχόταν την «ελεύθερη οικονομία της αγοράς» με μόνες κάποιες διορθώσεις κεϋνσιανού τύπου που θα επέτρεπαν «μια ίση διανομή του εισοδήματος και των κληρονομιών» και κατέληγε με τις ακόλουθες λέξεις τις οποίες επιθυμούμε να μεταφέρουμε πλήρως:

«Η ελπίδα είναι μια τάξη βασισμένη στις βασικές αξίες του δημοκρατικού σοσιαλισμού, που θέλει να δημιουργήσει μια κοινωνία πολιτών με σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, μια κοινωνία ελεύθερη από την ένδεια και το φόβο, από τους πολέμους και τις καταπιέσεις, σε ενότητα προθέσεων με όλους τους καλοπροαίρετους ανθρώπους».

Το Μπαντ Γκόντεσμπεργκ, με την πρόθεσή του να βάλει οριστικά το Μαρξ «στο πατάρι», πραγματικά «δημιούργησε σχολή».

Όλο το πρόγραμμα του Die Linke, που παρουσιάζεται πλήρως αποϊδεολογικοποιημένο, είναι στην πραγματικότητα η πιο συνεκτική έκφραση των συμφερόντων της ριζοσπαστικοποιημένης γερμανικής μικροαστικής τάξης και της ιδεολογίας της, που είναι από κάθε άποψη υποταγμένη σε εκείνη της κυρίαρχης αστικής τάξης.

Ήδη το προοίμιο είναι αρκετά εύγλωττο:

«Ο καπιταλισμός δεν είναι το τέλος της ιστορίας. Μια κοινωνία ελεύθερων και ίσων, στην οποία να βασιλεύουν η δημοκρατία και η ειρήνη, στην οποία να είναι εγγυημένες η ισότητα των ανθρώπων και η προστασία της φύσης, είναι εφικτή μόνο αν η κυριαρχία του κεφαλαίου στην οικονομία, την κοινωνία και τη φύση περιοριστεί και τσακιστεί. Ο καπιταλισμός μπορεί να ξεπεραστεί μόνο αν ανοιχτούν νέοι ορίζοντες για μια διαφορετική αντίληψη για την εργασία και για τη ζωή, για έναν διαφορετικό τρόπο κοινωνικής παραγωγής, για μια πλήρη διεθνή αλληλεγγύη και μια ενιαία ανάπτυξη, που αποτελούν τα θεμέλια της ειρήνης. Στην αρχή του 21ου αιώνα τίθεται το ίδιο ερώτημα που είχε τεθεί από τη Ρόζα Λούξεμπουργκ εκατό χρόνια πριν: σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα. Έχουμε ανάγκη στον 21ο αιώνα ενός σοσιαλισμού μου να αναμετριέται με τις τρέχουσες προκλήσεις και παγκόσμιες και κοινωνικές πιθανότητες[…]».

«Θέλουμε μια σοσιαλιστική κοινωνία στην οποία κάθε άτομο να μπορεί να αποφασίζει για τη δική του ζωή συνεργαζόμενο και αλληλέγγυο με τους άλλους. Οι βασικές προϋποθέσεις είναι η εξάλειψη της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας στην οικονομία και ένα κοινωνικό συνταγματικό κράτος. Με αυτό τον τρόπο θα είναι εφικτό να πετύχουμε και να εξαπλώσουμε μια ευτυχισμένη ζωή και μια κοινωνική δημοκρατία. Όλοι πρέπει να έχουν πρόσβαση στον πλούτο. Η ίση κοινωνική πρόσβαση του καθενός στις συνθήκες μιας ελεύθερης ζωής και ο εκδημοκρατισμός όλων των σφαιρών της ζωής αποτελούν η μια προϋπόθεση του άλλου. Σοσιαλισμός και δημοκρατία είναι αδιαχώριστοι. Έχουμε ανάγκη ένα διαφορετικό μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης και τεχνικο-επιστημονικής προόδου, με σκοπό την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και για να αφήσουμε στις επόμενες γενιές έναν καλύτερο κόσμο. Θέλουμε το συνταγματικό κράτος και το κοινωνικό κράτος να αποτελούν κάτι το ενιαίο, και να τείνουμε σε μια παγκόσμια τάξη που να χαρακτηρίζεται από την ειρήνη, την αλληλεγγύη και τη δικαιοσύνη.[…] Ο δημοκρατικός σοσιαλισμός εμπνέεται από τις αξίες της ελευθερίας, της ισότητας, της αλληλεγγύης, της ειρήνης και της οικολογικής-κοινωνικής συμβατότητας. Αυτά καθορίζουν επίσης και τα μέσα προς χρησιμοποίηση, κατά το δρόμο που θα φέρει μια δημοκρατική σοσιαλιστική κοινωνία».

Αυτό που αμέσως χτυπά στο μάτι είναι το γεγονός ότι στις 40 σελίδες του κειμένου, δεν υπάρχουν η εργατική τάξη, το προλεταριάτο, η αστική τάξη, η μικροαστική τάξη. Οι τάξεις είναι απλώς κοινωνιολογικές και στατιστικές κατηγορίες, απλώς κοινωνικές ομάδες που ταξινομούνται σύμφωνα με τα πιο διαφορετικά κριτήρια: ομάδες που παρουσιάζονται ως απλές συναθροίσεις ανθρώπινων μονάδων, που βλέπουμε να εμφανίζονται όλο και περισσότερο άλλοτε ως δικαιούχοι, άλλοτε ως λήπτες εισοδήματος, άλλοτε ως καταναλωτές, αλλά ποτέ ως ανήκοντες σε ανταγωνιστικές τάξεις που παλεύουν η μια εναντίον της άλλης.

Δεν υπάρχει, στο κείμενο, η προλεταριακή επανάσταση για την «εξάλειψη της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας στην οικονομία». Δεν υπάρχει το ζήτημα της επαναστατικής ανάληψης της πολιτικής εξουσίας για την απαλλοτρίωση της αστικής τάξης και την καταστολή της αντίστασής της. Οι Μαρξ και Ένγκελς έτσι κατέληγαν στο Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος: «Οι κομμουνιστές δηλώνουν ανοιχτά πως οι σκοποί τους δεν μπορούν να επιτευχθούν παρά μόνο με την βίαιη ανατροπή κάθε υπαρκτής κοινωνικής τάξης». Μα για το Die Linke όλο αυτό θα έρθει ειρηνικά, μέσω του «εκδημοκρατισμού» όλων των σφαιρών της ζωής, για το ξεπέρασμα του «άνισου καταμερισμού των εισοδημάτων και των ιδιοκτησιών».

Εναντίον αυτής της «ανεπιτηδειότητας των σοσιαλιστών» και του ουτοπισμού τους, ο Μαρξ έγραφε:

«το χρηματικό σύστημα είναι στην πραγματικότητα το σύστημα της ισότητας και της ελευθερίας, παρότι οι διαταραχές που αντιμετωπίζουν στην περαιτέρω ανάπτυξη του συστήματος είναι διαταραχές σύμφυτες σε αυτό, είναι απλώς η πραγματοποίηση της ισότητας και της ελευθερίας που αποδείχνονται να είναι ανισότητα και ανελευθερία.[…] Αυτό που ξεχωρίζει αυτούς τους κυρίους από τους απολογητές των αστών είναι αφ’ενός η αίσθηση των αντιθέσεων που το σύστημα περικλείει, αφ’ ετέρου ο ουτοπισμός του να μην καταλαβαίνουν την απαραίτητη διαφορά μεταξύ της πραγματικής και της ιδεατής διαμόρφωσης της αστικής κοινωνίας, και να θέλουν ως εκ τούτου  να αναλάβουν το υπερφυσικό καθήκον να θέλουν να υλοποιήσουν εκ νέου την ιδεατή της έκφραση, όπου αυτή στην πραγματικότητα είναι μονάχα μια άλλη μορφή αυτής της πραγματικότητας» (Μαρξ, Grundisse, Νέα Ιταλία 1978, τ.1, σ.219).

Και ο Λένιν επιτίθετο σφόδρα:

«Όποιος αναγνωρίζει την πάλη των τάξεων, πρέπει να αναγνωρίζει ότι σε μια αστική δημοκρατία, ακόμα και την πιο ελεύθερη και την πιο δημοκρατική, η «ελευθερία» και η «ισότητα» δεν μπορούν και δεν είναι τίποτε άλλο παρά έκφραση ισότητας και ελευθερίας μεταξύ κατόχων εμπορευμάτων, ισότητας και ελευθερίας του κεφαλαίου. Ο Μαρξ το είχε εξηγήσει χίλιες φορές σε όλα του τα έργα και κυρίως στο Κεφάλαιο.[…] Όποιος έχει διαβάσει το Κεφάλαιο του Μαρξ και δεν έχει καταλάβει κάτι τέτοιο, δεν έχει καταλάβει τίποτα από το Μαρξ, δεν έχει καταλάβει τίποτε από το σοσιαλισμό, είναι στην πραγματικότητα ένας φιλισταίος και μικροαστός» (Διαλεχτά Έργα, Εκδόσεις Πρόοδος, τ.5, σ.334).

Οι γενικοί σκοποί του Die Linke είναι αυτοί όλων των κινημάτων που, σε Ευρώπη και Λατινική Αμερική, ξαναπροτείνουν – με σύγχρονη ορολογία- τα παλιά μότο του προμαρξιστικού ουτοπιστικού σοσιαλισμού. Είναι στην κυριολεξία μια επιστροφή στον ‘Οουεν και το Σαιν-Σιμόν. Κυριαρχία της κοινωνικής λογικής επί εκείνης του κεφαλαίου. Νέο μοντέλο παραγωγής, ζωής και δημοκρατίας, βασισμένο στην παραγωγή και την ίση διανομή των «αγαθών της ελευθερίας». Ίση πρόσβαση στα αγαθά της ελευθερίας, αυτοπροσδιορισμός και κοινωνική ασφάλεια σε ένα σύστημα βασισμένο στην αλληλεγγύη. Επέκταση των συνεργατικών μορφών, ειδικά στον τομέα των βασικών αγαθών και των υπηρεσιών. Αλληλέγγυα συνεργασία από τοπικό ως πλανητικό επίπεδο.

Πώς καταλήγουμε σε αυτά, στο πεδίο της πολιτικής; Μέσω της «ενδυνάμωσης των ατομικών δικαιωμάτων», μέσω της «ενδυνάμωσης των κοινοβουλίων ως δημοκρατικών αποφασιστικών οργάνων», και μέσω της «συμμετοχικής δημοκρατίας» (ο πραγματικός «μύθος του 21ου αιώνα» που έχει καταγγελθεί από την κορφή ως τα νύχια και αποκηρυχτεί από όλα τα πραγματικά επαναστατικά κινήματα της Λατινικής Αμερικής).

«Το συνταγματικό κράτος πρέπει να γίνει ένα κοινωνικό κράτος. Η Γερμανική Ομόσπονδη Δημοκρατία έχει ανάγκη από μια ανανέωση ως δημοκρατικού και κοινωνικού συνταγματικού κράτους. Γι’ αυτό, η κοινοβουλευτική αντιπροσωπευτική δημοκρατία πρέπει να είναι ενισχυμένη προς την άμεση δημοκρατία. Προς αυτό το σκοπό, ένα σημαντικό όργανο είναι τα δημοψηφίσματα».

Δεν λείπει μια προσφυγή προς τον κοινοτισμό του Προυντόν: «Η ελευθερία των πολιτών να καθορίζουν τη ζωή τους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις κοινοτικές διοικήσεις. Η Die Linke παλεύει για την ενδυνάμωση των τοπικών διοικήσεων και για την αποτελεσματική ανάπτυξη των γενικών δημοσίων υπηρεσιών. Για την εγγύηση ότι η δημοκρατία δεν θα είναι ένα κενό γράμμα, οι διοικήσεις πρέπει να κατέχουν τα κατάλληλα χρηματικά μέσα. Η Die Linke δρα για μια πολιτική συμμετοχικών προϋπολογισμών, για συμμετοχικούς προϋπολογισμούς ως σημαντικά στοιχεία της τοπικής δημοκρατίας».

Και οι κατασταλτικές δομές του αστικού κράτους; Πρόκειται να τις εξαλείψει; Όχι. Αυτό που εύχεται η Die Linke είναι ένας «δημοκρατικός έλεγχος της αστυνομίας, των ενόπλων δυνάμεων και των υπηρεσιών πληροφοριών»(!).

Αναφορικά με την διεθνή πολιτική, η συνταγή είναι πάντοτε η ίδια: «Αφοπλισμός, συλλογική ασφάλεια, δημοκρατική, ειρηνική και κοινωνική Ευρώπη». Σε αντίθεση με όλο αυτό το ουτοπιστικό συνονθύλευμα, η γερμανική εργατική τάξη έχει το βασικό καθήκον, της ανάκτησης της πλήρους αυτονομίας της ως τάξης, απελευθερώνοντας εαυτόν από την ιδεολογική εξάρτηση από την αστική και τη μικροαστική τάξη και ερχόμενη σε ρήξη οργανωτικά με τους δεσμούς της με τη δεξιά αλλά και «αριστερή» σοσιαλδημοκρατία. Η ανασυγκρότηση του Κομμουνιστικού Κόμματος στις ακλόνητες βάσεις του μαρξισμού-λενινισμού είναι η προϋπόθεση για να ξαναβαδίσει στον επαναστατικό δρόμο προς το σοσιαλισμό του Μανιφέστου των Μαρξ και Ένγκελς, προς τον προλεταριακό σοσιαλισμό.

 

 

Σημείωση

 

(1)   Το κείμενο, στα αγγλικά, στο οποίο αναφερόμαστε είναι το Προσχέδιο της Επιτροπής Προγράμματος  (40 σελίδες), που βρίσκεται ολόκληρο στην ιστοσελίδα του Die Linke. Αποτελείται από ένα προοίμιο και από 5 κεφάλαια.

 

Teoria & Prassi τ.21

 

 

Σεπτέμβρης 2010

 

 

 

Πηγή: https://parapoda.wordpress.com/2013/03/14/die-linke-%ce%ae-%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%bd-%cf%80%cf%81%ce%b1%ce%b3%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%bf%cf%84%ce%b7%cf%84%ce%b1-%ce%bf-%ce%bc%ce%b9%ce%ba%cf%81%ce%bf%ce%b1%cf%83%cf%84%ce%b9/

 

 

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *