Karl Marx/Friedrich Engels: Ο κομμουνισμός ως κίνημα που καταργεί την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων
……….Όλοι οι αγώνες εντός του κράτους, ο αγώνας μεταξύ δημοκρατίας, αριστοκρατίας και μοναρχίας, ο αγώνας για το εκλογικό δικαίωμα κ.λπ., κ.λπ. δεν είναι τίποτε παρά απατηλές μορφές με τις οποίες διεξάγονται οι πραγματικοί αγώνες των διαφόρων τάξεων μεταξύ τους (πράγμα για το οποίο οι Γερμανοί θεωρητικοί δεν υποπτεύονται ούτε ένα γιώτα, παρόλο που στα Γερμανο-Γαλλικά Χρονικά και στην Αγία Οικογένεια τους δόθηκαν αρκετές οδηγίες για κάτι τέτοιο), και επιπλέον, ότι κάθε τάξη που παλεύει για την εξουσία, ακόμη και όταν η εξουσία της, όπως ισχύει στην περίπτωση του προλεταριάτου, καθορίζει την άρση της συνολικής παλαιάς κοινωνικής μορφής και της εξουσίας εν γένει, θα πρέπει πρώτα να κατακτήσει την πολιτική δύναμη για να αναπτύξει το συμφέρον της και πάλι ως το Γενικό, πράγμα για το οποίο είναι εξαρχής εξαναγκασμένη.
Ακριβώς επειδή τα άτομα επιδιώκουν μόνο το ιδιαίτερο συμφέρον τους, το οποίο για αυτά δεν συμπίπτει με το κοινό τους συμφέρον, και εν γένει το Γενικό είναι απατηλή μορφή της κοινότητας, αυτό αποκτά ισχύ ως κάτι που είναι «ξένο» προς αυτά και ως ιδιάζον «γενικό» συμφέρον, ή πρέπει τα ίδια τα άτομα να κινούνται σ’αυτό το διχασμό, όπως στη δημοκρατία. Από την άλλη πλευρά ο πρακτικός αγώνας αυτών των επιμέρους συμφερόντων, τα οποία διαρκώς αντίκεινται πραγματικά στα κοινά και στα απατηλά κοινά συμφέροντα, καθιστά αναγκαία την πρακτική διαιτησία και πειθάρχησή τους από το απατηλό «γενικό» συμφέρον ως κράτος.
Η κοινωνική ενεργός δύναμη, δηλαδή η πολλαπλασιασμένη παραγωγική δύναμη που προκύπτει από τη σύμπραξη των διαφόρων ατόμων η οποία είναι καθορισμένη από τον εργασιακό καταμερισμό, καθώς η σύμπραξη δεν είναι αυτόβουλη αλλά αυτοφυής, εμφανίζεται σ’ αυτά τα άτομα όχι ως δική τους, ενωμένη ενερ γός δύναμη, αλλά ως ξένη δύναμη που βρίσκεται έξω από αυτά, για την οποία δεν γνωρίζουν το πόθεν και το προς ποια κατεύθυνση, την οποία λοιπόν δεν μπορούν να κυριαρχήσουν, και η οποία αντιθέτως διανύει πλέον μια ιδιόμορφη σειρά φάσεων και εξελικτικών επιπέδων η οποία είναι ανεξάρτητη από τη βούληση και την πορεία των ανθρώπων, πολύ δε περισσότερο διευθύνει αυτή τη βούληση και την πορεία.
Αυτή η «αλλοτρίωση», για να παραμείνουμε κατανοητοί στους φιλοσόφους, μπορεί βεβαίως να αρθεί μόνο υπό δύο πρακτικές προϋποθέσεις. Για να καταστεί «ανυπόφορη» ενεργός δύναμη, δηλαδή μια δύναμη ενάντια στην οποία επαναστατεί κανείς, θα πρέπει να έχει γεννήσει τη μάζα της ανθρωπότητας ως εντελώς «ακτήμονες» ανθρώπους και ταυτόχρονα να την θέσει σε αντίφαση προς ένα δεδομένο κόσμο πλούτου και μόρφωσης, πράγματα που προϋποθέτουν μεγάλη αύξηση της παραγωγικής δύναμης, υψηλό βαθμό της ανάπτυξής της – από την άλλη πλευρά αυτή η εξέλιξη των παραγωγικών δυνάμεων (με την οποία παράλληλα είναι ήδη δεδομένη η κοσμοϊστορική ύπαρξη των ανθρώπων, αντί εκείνης που είναι εμπειρικά δεδομένη στην τοπική τους ύπαρξη) αποτελεί μια απολύτως αναγκαία πρακτική προϋπόθεση, διότι χωρίς αυτήν απλώς θα γενικευθεί η στέρηση, ώστε με τη χρεία θα ξεκινήσει και πάλι η διένεξη για το αναγκαίο και θα έπρεπε να εγκαθιδρυθούν εκ νέου όλα τα παλιά σκατά, διότι επιπλέον μόνο με αυτή την οικουμενική εξέλιξη των παραγωγικών δυνάμεων τίθεται η οικουμενική συναλλαγή των ανθρώπων, ώστε αφενός το φαινόμενο της «ακτήμονης» μάζας γεννιέται ταυτόχρονα σε όλους τους λαούς (γενικός ανταγωνισμός), καθιστώντας κάθε λαό εξαρτημένο από τις ανατροπές στους άλλους, και τέλος, έχει θέσει κοσμοϊστορικά, εμπειρικά οικουμενικά άτομα στη θέση των τοπικών ατόμων.
Χωρίς αυτό 1. ο κομμουνισμός θα μπορούσε να υπάρξει μόνο ως τοπικό φαινόμενο, 2. οι ενεργές δυνάμεις της συναλλαγής δεν θα μπορούσαν να αναπτυχθούν ως οικουμενικές, και συνεπώς ως ανυπόφορες δυνάμεις, θα είχαν παραμείνει πατριδοτοπικέςδεισιδαίμονες «καταστάσεις» και 3. κάθε επέκταση της συναλλαγής θα ήρε τον τοπικό κομμουνισμό.
Εμπειρικά ο κομμουνισμός είναι δυνατός μόνο ως η πράξη του κυρίαρχου λαού ταυτόχρονα και «μεμιάς», πράγμα που προϋποθέτει την οικουμενική ανάπτυξη της παραγωγικής δύναμης και της συναφούς με αυτήν παγκόσμιας συναλλαγής.
Πώς θα μπορούσε αλλιώς, για παράδειγμα, η ιδιοκτησία να έχει εν γένει μια ιστορία, να λαμβάνει διαφορετικές μορφές, και να ωθεί φέρ’ ειπείν τη γαιοκτησία, ανάλογα με την διαφορετική προϋπόθεση, στη Γαλλία από τον κατακερματισμό στη συγκεντροποίηση σε λίγα χέρια, και στην Αγγλία από τη συγκεντροποίηση σε λίγα χέρια στον κατακερματισμό, όπως συμβαίνει πραγματικά σήμερα;
Ή, πώς προκύπτει ότι το εμπόριο, που δεν είναι τίποτε άλλο από την ανταλλαγή των προϊόντων διαφόρων ατόμων και χωρών, κυριαρχεί σε όλο τον κόσμο μέσα από τη σχέση προσφοράς και ζήτησης – μια σχέση η οποία, όπως λέει ένας Άγγλος οικονομολόγος, επικρέμεται πάνω από τη γη όπως το πεπρωμένο στους αρχαίους, θεμελιώνει βασίλεια και κατακρημνίζει βασίλεια, γεννά και καταστρέφει λαούς – ενώ με την άρση της βάσης, της ατομικής ιδιοκτησίας, με την κομμουνιστική ρύθμιση της παραγωγής και του αντίστοιχου αφανισμού της αλλοτριότητας με την οποία συμπεριφέρονται οι άνθρωποι προς το ίδιο το προϊόν τους, η δύναμη της σχέσης προσφοράς και ζήτησης διαλύεται στο τίποτα και οι άνθρωποι παίρνουν και πάλι στην εξουσία τους την ανταλλαγή, την παραγωγή, τον τρόπο της αμοιβαίας συμπεριφοράς τους;
Ο κομμουνισμός δεν είναι για εμάς μια κατάσταση που πρέπει να θεμελιωθεί, ένα ιδεώδες προς το οποίο θα πρέπει να προσανατολιστεί η πραγματικότητα. Ονομάζουμε κομμουνισμό την πραγματική κίνηση, η οποία αίρει την παρούσα κατάσταση. Οι συνθήκες αυτής της κίνησης προκύπτουν από την υπάρχουσα προϋπόθεση. Άλλωστε, η μάζα των απλών εργατών – μαζική εργασιακή δύναμη που έχει αποκοπεί από το κεφάλαιο ή από κάποια στενόμυαλη ικανοποίηση – και συνεπώς η όχι πλέον προσωρινή απώλεια αυτής της εργασίας ως διασφαλισμένης βιοτικής πηγής προϋποθέτει μέσα από τον ανταγωνισμό την παγκόσμια αγορά.
Το προλεταριάτο δεν μπορεί λοιπόν παρά να υπάρχει με κοσμοϊστορικό τρόπο, όπως και ο κομμουνισμός, η πράξη του, δεν μπορεί παρά να είναι εν γένει δεδομένος ως «κοσμοϊστορική» ύπαρξη· δηλαδή ύπαρξη των ατόμων που είναι άμεσα συνδεδεμένη με την παγκόσμια ιστορία. Η μορφή συναλλαγής που καθορίζεται από τις παραγωγικές δυνάμεις, οι οποίες είναι δεδομένες μέσα από όλα τα μέχρι σήμερα ιστορικά επίπεδα, και η οποία με τη σειρά της καθορίζει αυτές τις παραγωγικές δυνάμεις, είναι η αστική κοινωνία, η οποία, όπως προκύπτει από τα προηγούμενα, έχει ως προϋπόθεση και ως θεμέλιο την απλή και τη σύνθετη οικογένεια, τη λεγόμενη φυλετική οργάνωση, και της οποίας οι εγγύτεροι καθορισμοί περιέχονται στις προηγούμενες παρατηρήσεις.
Αναδεικνύεται ήδη εδώ ότι αυτή η αστική κοινωνία είναι η αληθινή εστία και σκηνή όλης της ιστορίας, καθώς και αναδεικνύεται πόσο ανόητη είναι η μέχρι σήμερα ιστορική αντίληψη, η οποία αμελεί τις πραγματικές σχέσεις περιοριζόμενη σε υψηλόφρονες δραστηριότητες κυβερνητών και κρατών. Μέχρι τώρα έχουμε παρατηρήσει μόνο τη μία πλευρά της ανθρώπινης δραστηριότητας, την επεξεργασία της φύσης από τους ανθρώπους. Η άλλη πλευρά, η επεξεργασία των ανθρώπων από τους ανθρώπους …
Aπόσπασμα από το Κ.Μάρξ/Φ.Ένγκελς-Η Γερμανική Ιδεολογία
