Mao Zedong-Εναντίον του φιλελευθερισμού
(7 Σεπτεμβρίου 1937)
Είμαστε κηρυγμένοι υπέρ τής ενεργού ιδεολογικής πάλης, γιατί αυτή είναι το όπλο χάρη στο οποίο πετυχαίνουμε την εσωτερική ενότητα τού Κόμματος και των άλλων επαναστατικών οργανώσεων, γιατί αυτό εγγυάται την αγωνιστική ικανότητα τού Κόμματος. Κάθε κομμουνιστής, κάθε επαναστάτης, πρέπει να χρησιμοποιεί αυτό το όπλο.
Ο φιλελευθερισμός απορρίπτει την ιδεολογική πάλη και υιοθετεί θέσεις μιας δίχως αρχές συναίνεσης. Αυτό όμως δημιουργεί τη διεφθαρμένη, την μικροαστική μορφή στη δουλειά, που οδηγεί τις μεμονωμένες ομάδες και τα μεμονωμένα μέλη τού Κόμματος και των άλλων επαναστατικών οργανώσεων στον πολιτικό εκφυλισμό.
Ο φιλελευθερισμός εκδηλώνεται ποικιλόμορφα:
1.Διαπιστώνεται ότι ένα άτομο ενεργεί άσχημα αλλά, μόνο και μόνο επειδή τυχαίνει να έχουμε προσωπική γνωριμία μαζί του, επειδή είναι συμπατριώτης μας, ή συμμαθητής μας, ή στενός φίλος μας, παλιός συνάδελφός μας, ή υφιστάμενός μας, δεν διεξάγουμε μαζί του μια πάλη αρχών, αλλά του επιτρέπουμε να συνεχίσει τη δράση του υπό το ίδιο πνεύμα, φτάνει να διατηρηθεί η καλή συνεννόηση και η φιλία μαζί του. Ή θα τον επιπλήξουμε ελαφρά, δίχως κατά βάση να επιλύσουμε το πρόβλημα, φτάνει όλα να τακτοποιηθούν «δίχως ιστορίες». Αλλά με την τακτική αυτή ζημιώνουνε και την ευρύτερη ομάδα και το ίδιο το ενδιαφερόμενο άτομο.
2.Επιτρέπουμε την ελαφρή, την κατ’ ιδίαν κριτική, αλλά δεν θέτουμε αποφασιστικά τα ζητήματα τής οργάνωσης· δεν λέμε τίποτα κατά πρόσωπο, αλλά φλυαρούμε πίσω απ’ τις πλάτες· στις συγκεντρώσεις σωπαίνουμε, αλλά ύστερα απ’ τη συγκέντρωση, αφήνουμε τις φλυαρίες αχαλίνωτες. Αντί για τις αρχές τής ομαδικής πάλης, αφήνουμε αχαλίνωτη την απειθαρχία.
3.Αν δεν είμαστε ατομικά περιπλεγμένοι σε μια υπόθεση, προσπαθούμε να κρατηθούμε, όσο γίνεται, μακριά απ’ αυτήν· γνωρίζοντας, όπως χρειάζεται, πως οι άνθρωποι γελιούνται, προτιμάμε προπαντός να μη μιλάμε γι’ αυτό· ο φρόνιμος, λένε, δεν κινδυνεύει απ’ το κακό, φτάνει να μην αμαρτάνει ο ίδιος.
4.Δεν υποτασσόμαστε στις οδηγίες, αλλά τοποθετούμε πάνω απ’ όλα την προσωπική μας γνώμη. Θέλουμε ν’ ασχολείται μαζί μας η οργάνωση, δεν δεχόμαστε όμως ν’ αναγνωρίσουμε την πειθαρχία τής οργάνωσης.
5.Δεν αγωνιζόμαστε εναντίον των σφαλερών αντιλήψεων, δεν αντιτιθέμαστε σ’ αυτές, προς το συμφέρον τής ενότητας, προς το συμφέρον τού κινήματος, για την άνεση τής δουλειάς, αλλά, ταυτόχρονα, προβαίνουμε σε προσωπικές επιθέσεις, σε ραδιουργίες, σε προσωπική ρύθμιση τού λογαριασμού μας και σε αντεκδικήσεις.
6.Ακούμε να διατυπώνονται λαθεμένες αντιλήψεις, αλλά αποφεύγουμε να τις συζητήσουμε. Και μάλιστα αποσιωπούμε τους αντεπαναστατικούς λόγους, και τους αφήνουμε αδιάφοροι ν’ ακουστούν, σα να μην ήτανε τίποτε το σοβαρό.
7.Δεν κάνουμε προπαγάνδα και ζύμωση στις μάζες, δεν παίρνουμε θέση, δεν εξοικειωνόμαστε με τις διάφορες καταστάσεις, δεν κατατοπιζόμαστε, δεν ενδιαφερόμαστε για τα ζωτικά συμφέροντα τού λαού, και επιδείχνουμε αδιαφορία για τα πάντα. Ξεχνούμε πως είμαστε μέλη τού Κομμουνιστικού Κόμματος και καταντούμε στο επίπεδο τού μικροαστού.
8.Βλέπουμε πράξεις που ζημιώνουν τα συμφέροντα των μαζών, αλλά δεν αγανακτούμε γι’ αυτές, δεν προσπαθούμε να μεταπείσουμε όσους έχουν λάθη, δεν αντιτιθέμαστε σ’ αυτούς, δεν κάνουμε διαφωτιστική δουλειά, αλλά ανεχόμαστε αυτές τις πράξεις και κλείνουμε τα μάτια μας.
9.Δεν εργαζόμαστε σοβαρά, εργαζόμαστε δίχως καθορισμένο σχέδιο, δίχως καθορισμένη κατεύθυνση, χαλάμε την δουλειά, κάνοντάς τα όλα στην τύχη: «ακόμα να μια μέρα που πέρασε» κι όλα είναι εντάξει.
10Θεωρούμε τον εαυτό μας για τέλειο επαναστάτη, εγωιστικά επικαλούμαστε την [προσφορά] μας, αλλά ποτέ δεν δίνουμε τελικές απαντήσεις στα μεγάλα ζητήματα κι όσο για τα μικρά, τα παραμερίζουμε, εργαζόμαστε χωρίς να «ανασκουμπωνόμαστε» και παρακολουθούμε με ψυχρότητα τις μελέτες μας.
11.Όταν διαπράξουμε κάποιο λάθος και το αντιληφθούμε δεν θέλουμε να το διορθώσουμε κι έτσι φερνόμαστε φιλελεύθερα και απέναντι στον ίδιο τον εαυτό μας.
Θα μπορούσαμε ν’ αναφέρουμε κι άλλα ακόμα παραδείγματα, αλλά τα βασικά είναι τα έντεκα που απαριθμήσαμε.
Όλα αυτά είναι εκδηλώσεις φιλελευθερισμού. Σε κάθε ομάδα επαναστατών ο φιλελευθερισμός είναι πολύ βλαβερός· αποτελεί διαλυτική αρχή, που καταλήγει στη διάσπαση τής ενότητας, στην εξασθένιση τού ομαδικού πνεύματος, στην παθητικότητα στη δουλειά, στην ιδεολογική εξάρθρωση. Ο φιλελευθερισμός καταλήγει στην εξαφάνιση απ’ τις γραμμές των επαναστατών τής σταθερότητας τής οργάνωσης και τής πειθαρχίας, στην εξαφάνιση τής δυνατότητας για την εφαρμογή τής πολιτικής γραμμής με συνεπές πνεύμα και ως το τέλος, και [συντελεί στον να αποχωρίζεται] η οργάνωση τού Κόμματος απ’ τις μάζες που αυτό καθοδηγεί. Είναι μια εξαιρετικά επικίνδυνη τάση.
Ο φιλελευθερισμός πηγάζει απ’ τους κόλπους τής μικροαστικής κατηγορίας που είναι άπληστη για την απόκτηση πλεονεκτημάτων και εγωιστική, που τοποθετεί στην πρώτη γραμμή τα προσωπικά της συμφέροντα και παραμερίζει στη δεύτερη γραμμή τα συμφέροντα τής επανάστασης. Απ’ αυτού προέρχεται ο φιλελευθερισμός στην ιδεολογία, στην πολιτική και στα οργανωτικά ζητήματα.
Οι φιλελεύθεροι θεωρούν τις θέσεις τού μαρξισμού ως αφηρημένα δόγματα. Κηρύσσονται υπέρ τού μαρξισμού, αλλά δεν έχουν καμιά πρόθεση να τον εφαρμόσουν πρακτικά, ή δεν έχουν την πρόθεση να τον εφαρμόσουν εντελώς· δεν είναι καθόλου διατεθειμένοι να αντικαταστήσουν τον φιλελευθερισμό τους με τον μαρξισμό. Έχουν κάνει προμήθειες από φιλελευθερισμό και μαρξισμό· στα λόγια είναι μαρξιστές, αλλά στην πράξη είναι φιλελεύθεροι. Για τους έξω έχουν τον μαρξισμό, για τους εαυτούς τους έχουν τον φιλελευθερισμό. Στις αποσκευές τους κουβαλούν και τον ένα και τον άλλο, και ο καθένας βρίσκεται τρόπος για να χρησιμοποιηθεί. Μερικών έτσι είναι φτιαγμένο το μυαλό.
Ο φιλελευθερισμός είναι εκδήλωση οπορτουνισμού· βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με τον μαρξισμό. Ο φιλελευθερισμός είναι η παθητικότητα· αντικειμενικά βοηθάει τον εχθρό. Για τούτο οι εχθροί μας θα χαίρονται, αν τον διατηρούμε ανάμεσά μας. Τέτοια είναι η φύση τού φιλελευθερισμού, και γι’ αυτόν δεν πρέπει να υπάρχει θέση ανάμεσα στις γραμμές των επαναστατών.
Διαποτισμένοι απ’ το ενεργό πνεύμα τού μαρξισμού, πρέπει να κατανικήσουμε τον φιλελευθερισμό και την παθητικότητά του. Ο κομμουνιστής πρέπει να είναι ειλικρινής, αφοσιωμένος και δραστήριος· τα συμφέροντα τής επανάστασης πρέπει να τού είναι προσφιλέστερα κι απ’ την ίδια του τη ζωή και πρέπει να υποτάσσει τα προσωπικά του συμφέροντα στα συμφέροντα τής επανάστασης· πρέπει να υπερασπίζει παντού και πάντα τις ορθές αρχές, να μάχεται ακούραστα εναντίον όλων των λαθεμένων αντιλήψεων και ενεργειών και, με τούτο, να ενισχύει την ομαδική δουλειά μέσα στην ζωή τού Κόμματος και τον σύνδεσμο τού Κόμματος με τις μάζες· πρέπει να ενδιαφέρεται για τα συμφέροντα τού Κόμματος και των μαζών παρά για τα συμφέροντα ενός ατόμου, και πρέπει να ενδιαφέρεται περισσότερο για τους άλλους παρά για τον εαυτό του. Μόνο αυτός ο άνθρωπος θα αξίζει να λέγεται κομμουνιστής.
Όλοι οι αληθινοί, ειλικρινείς, δραστήριοι, σταθεροί κομμουνιστές, πρέπει να ενωθούν για να παλέψουν εναντίον των φιλελεύθερων τάσεων μιας κατηγορίας μελών τού Κόμματος και να κατορθώσουν να ξαναφέρουν αυτούς τους ανθρώπους στον καλό δρόμο. Αυτό είναι ένα από τα καθήκοντα τής πάλης μας στον ιδεολογικό τομέα.
[Άπαντα (Εκλογή), ΙΙ Τόμος (Ιούλιος 1937-Νοέμβριος 1938) Μετ. από τα γαλλικά τού Νίκου Συλβάνου, Εκδ. Μόρφωση, Αθήνα 1957]
Πηγή: Waltendegewalt
