O “Ρώσος κατάσκοπος”…
…Ιούλης 1914, στο Νόρβι Τάργκ, μια μικρή πόλη της Πολωνίας:
«Πιάσανε έναν Ρώσο κατάσκοπο».
Η είδηση, μέσα σε λίγη ώρα, έκανε ολόκληρο το γύρο της μικρής μας πόλης. Τέτοιες φήμες δεν έλειπαν καθόλου εκείνες τις τελευταίες μέρες του 1914. Από παράθυρο σε παράθυρο στους δρόμους η είδηση κυκλοφορούσε: «Πιάσανε ένα Ρώσο κατάσκοπο στο χωριό Πορονίν και τον φέρνουν εδώ!». Σαν όλα τα παιδιά της ηλικίας μου έτρεξα και εγώ στον σιδηροδρομικό σταθμό να δω τον “κατάσκοπο” που θα έφτανε.
Το τραίνο μπήκε στο σταθμό. Με συνοδεία δύο χωροφυλάκων, κατέβηκε ένας άντρας μικροκαμωμένος και κοντόχοντρος. Γενάκι κόκκινο μια μεγάλη τραγιάσκα του σκέπαζε το μέτωπο. Ακολούθησα μαζί με όλα τα παιδιά το παράξενο αυτό τρίο που διέσχισε την κεντρική πλατεία μέχρι το πανδοχείο, όπου υπήρχε ένα και μοναδικό κελί για τους φωνακλάδες μεθύστακες. Τον «κατάσκοπο» τον έκλεισαν εκεί. Την επόμενη, οι χωροφύλακες τον οδήγησαν στη φυλακή που βρισκόταν ακριβώς απέναντι από τη συναγωγή.
Ήταν Σάββατο. Μέσα σε ένα λεπτό, οι εβραίοι διέκοψαν τη θρησκευτική ακολουθία τους και στάθηκαν μπρος στη φυλακή. Κουβέντιαζαν ασταμάτητα για τον πόλεμο και για τον «Ρώσο κατάσκοπο». Λίγες μέρες αργότερα αυτός μεταφέρθηκε στην Κρακοβία και οι κάτοικοι του Νόρβι Τάργκ, ιδιαίτερα οι εβραίοι, έμειναν να κοροϊδεύουν ένα μαγαζάτορα από το Πορονίν που πριν από αρκετούς μήνες είχε κάνει ένα δάνειο στον «κατάσκοπο» και τη γυναίκα του.
Η ευπιστία του εβραίου μαγαζάτορα τροφοδότησε αρκετά αστεία μέχρι μια μέρα του 1918, που πήγε ένα γράμμα από την Ελβετία. Γρήγορα, ολόκληρη η πόλη έμαθε το περιεχόμενο του:
«Θα ήθελα να ζητήσω συγνώμη που έφυγα χωρίς να σας πληρώσω το 1914, εξαιτίας των δύσκολων περιστάσεων. Σας παρακαλώ να δεχθείτε το ποσό που εσωκλείω»
Βλαντιμίρ Ίλιτς Λένιν…
Leopold Trepper, «Το Μεγάλο Παιχνίδι», εκδόσεις Εργατική Πάλη, σελ 19-20
