V.I. Lenin-Προλεταριακές και μικροαστικές απαντήσεις στο οικονομικό χάος
V.I. Lenin
ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΧΑΟΣ ΚΑΙ Η ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΑΚΗ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΟΥ
Στο φύλλο αυτό δημοσιεύουμε την απόφαση για τα οικονομικά μέτρα πάλης ενάντια στο οικονομικό χάος, που ψηφίστηκε στη συνδιάσκεψη των εργοστασιακών επιτροπών.
Το βασικό νόημα αυτής της απόφασης είναι η αντιπαράθεση στην αστική και μικροαστική – γραφειοκρατική φλυαρία για έλεγχο των συνθηκών ενός πραγματικού ελέγχου των καπιταλιστών και της παραγωγής. Οι αστοί λένε ψέματα, όταν παρουσιάζουν σαν «έλεγχο» τα συστηματικά μέτρα που πήρε το κράτος για να εξασφαλίσει τριπλάσια, αν όχι δεκαπλάσια, κέρδη στους καπιταλιστές. Οι μικροαστοί μισοαπλοϊκά, μισοσυμφεροντολογικά παρέχουν εμπιστοσύνη στους καπιταλιστές και στο καπιταλιστικό κράτος, ικανοποιούμενοι με την πιο κενή γραφειοκρατική σχεδιομανία σχετικά με τον έλεγχο. Η απόφαση που είχε ψηφιστεί από τους εργάτες βάζει στην πρώτη γραμμή το κυριότερο: 1) τι πρέπει να γίνει, για «να μην περιφρουρηθούν» στην πράξη τα κέρδη των καπιταλιστών, 2) για να σπάσει το περίβλημα των εμπορικών μυστικών, 3) για να εξασφαλιστεί στους εργάτες η πλειοψηφία στα όργανα ελέγχου, 4) για να κατευθύνεται η οργάνωση (του ελέγχου και της καθοδήγησης), που είναι οργάνωση «παγκρατικής κλίμακας», από τα Σοβιέτ των εργατών, στρατιωτών και αγροτών βουλευτών και όχι από τους καπιταλιστές.
Χωρίς αυτά όλες οι συζητήσεις για έλεγχο και ρύθμιση είναι κούφια λόγια ή και απλή εξαπάτηση του λαού.
Και να που ενάντια σ’ αυτή την αλήθεια, την ευκολονόητη για τον κάθε συνειδητό και σκεπτόμενο εργάτη, εξεγέρθηκαν οι ηγέτες της μικροαστικής μας τάξης, οι ναρόντνικοι και οι μενσεβίκοι («Ισβέστιγια», «Ραμπότσαγια Γκαζέτα»). Δυστυχώς, σ’ αυτούς κατρακύλησαν αυτή τη φορά και οι συντάκτες της «Νόβαγια Ζιζν», που ταλαντεύονταν επανειλημμένα ανάμεσα σε μας και σ’ αυτούς.
Οι σύντροφοι Αβίλοφ και Μπαζάροφ προσπαθούσαν να συγκαλύψουν το «πέσιμό» τους στο βούρκο της μικροαστικής ευπιστίας, συμβιβαστικότητας και γραφειοκρατικής σχεδιομανίας με επιχειρήματα που ηχούν μαρξιστικά. Ας εξετάσουμε αυτά τα επιχειρήματα.
Εμείς, οι πραβντιστές, υποστηρίζοντας την απόφαση του Οργανωτικού Γραφείου (που ψηφίστηκε από τη συνδιάσκεψη), απομακρυνόμαστε τάχα από το μαρξισμό και πλησιάζουμε στο συνδικαλισμό!! Ντροπή, σ. Αβίλοφ και Μπαζάροφ – μόνο η «Ρετς» και η «Γεντίνστβο» είναι ικανές για παρόμοια απροσεξία (ή παρόμοια διαστρέβλωση)! Στην απόφασή μας δεν υπάρχει ούτε ίχνος από κάτι παρόμοιο με το αστείο πέρασμα των σιδηροδρόμων στα χέρια των σιδηροδρομικών, των βυρσοδεψείων στα χέρια των βυρσοδεψεργατών, αλλά υπάρχει έλεγχος των εργατών, που περνάει σε πλήρη ρύθμιση της παραγωγής και της διανομής απομέρους των εργατών, σε «παγκρατική οργάνωση» ανταλλαγής σιτηρών με προϊόντα κτλ. (με «πλατιά συμμετοχή των συνεταιρισμών της πόλης και του χωριού»), υπάρχει η απαίτηση «να περάσει όλη η κρατική εξουσία στα χέρια των Σοβιέτ των εργατών, των στρατιωτών και αγροτών βουλευτών».
Μόνο άνθρωποι που δεν διάβασαν ως το τέλος την απόφαση ή δεν ξέρουν να διαβάζουν, θα μπορούσαν καλοπροαίρετα να διακρίνουν σ’ αυτή συνδικαλισμό.
Και μόνο σχολαστικοί που κατάλαβαν το μαρξισμό όπως τον «κατάλαβε» ο Στρούβε και όλοι οι φιλελεύθεροι γραφειοκράτες, μπορούν να σκέπτονται έτσι: «είναι ουτοπία να υπερπηδήσουμε τον κρατικό καπιταλισμό», «ο ίδιος ο τύπος της ρύθμισης πρέπει να διατηρήσει και σε μας τον κρατικό – καπιταλιστικό χαρακτήρα».
Πάρτε το συνδικάτο ζάχαρης ή τους κρατικούς σιδηροδρόμους στη Ρωσία ή τους βασιλιάδες του πετρελαίου κτλ. Τι είναι αυτό, αν όχι κρατικός καπιταλισμός; Μπορεί λοιπόν «να υπερπηδήσει» κανείς αυτό που ήδη υπάρχει;
Η ουσία βρίσκεται ακριβώς στο ότι οι άνθρωποι που μετάτρεψαν το μαρξισμό σ’ ένα είδος «αστικής αποστεωμένης» διδασκαλίας, παρεκκλίνουν από τα συγκεκριμένα καθήκοντα, από τα καθήκοντα που έχει βάλει η ζωντανή πραγματικότητα, η οποία στη Ρωσία συνένωνε στην πράξη τα συνδικάτα της βιομηχανίας με το μικροαγροτικό νοικοκυριό του χωριού, με δήθεν επιστημονικούς, στην πραγματικότητα όμως κενότατους συλλογισμούς, για «διαρκή επανάσταση», για «εισαγωγή» του σοσιαλισμού και άλλες ανοησίες.
Στην ουσία, στην ουσία! Λιγότερες προφάσεις, πιο κοντά στην πρακτική! Να αφήσουμε άθικτα τα κέρδη από τις πολεμικές προμήθειες, τα κέρδη που φτάνουν τα 500% και άλλα παρόμοια, ναι ή όχι; Να αφήσουμε απαραβίαστο το εμπορικό μυστικό, ναι ή όχι; Να δώσουμε στους εργάτες τη δυνατότητα για έλεγχο, ναι ή όχι;
Σ’ αυτά τα συγκεκριμένα ερωτήματα δεν δίνουν απάντηση οι σ.σ. Αβίλοφ και Μπαζάροφ και – χωρίς να το προσέξουν οι ίδιοι – ξεπέφτουν στο ρόλο βοηθών της αστικής τάξης με τους «στρουβικούς» συλλογισμούς τους, που φαίνονται «σχεδόν μαρξιστικοί». Ο αστός τίποτε δεν επιθυμεί περισσότερο, από το να απαντούν στις ερωτήσεις του λαού σχετικά με τα σκανδαλώδη κέρδη των προμηθευτών του στρατού και σχετικά με το οικονομικό χάος, με «επιστημονικούς» συλλογισμούς για τον «ουτοπικό χαρακτήρα» του σοσιαλισμού.
Οι συλλογισμοί αυτοί είναι ανόητοι μέχρι γελοίου βαθμού, γιατί το αντικειμενικά ανέφικτο του σοσιαλισμού συνδέεται με το μικρό νοικοκυριό, που εμείς όχι μόνο δεν σκοπεύουμε να το απαλλοτριώσουμε, αλλά ούτε και να το ρυθμίσουμε, ούτε και να το ελέγξουμε.
Η «κρατική ρύθμιση», για την οποία οι μενσεβίκοι, οι ναρόντνικοι κι όλοι οι γραφειοκράτες (που παρέσυραν τους σ.σ. Αβίλοφ και Μπαζάροφ) μιλάνε για να αποφύγουν την απάντηση, σκαρώνουν σχέδια για να διαφυλάξουν τα κέρδη των καπιταλιστών, λένε παχιά λόγια για να διατηρήσουν απαραβίαστο το εμπορικό μυστικό, ακριβώς την κρατική αυτή ρύθμιση προσπαθούμε να την κάνουμε να μην είναι απάτη. Να πού βρίσκεται η ουσία, αγαπητοί σχεδόν μαρξιστές, και όχι στην «εισαγωγή» του σοσιαλισμού!
Οχι ρύθμιση και έλεγχος των εργατών απομέρους της τάξης των καπιταλιστών, αλλά αντίθετα – να πού βρίσκεται η ουσία του ζητήματος. Οχι εμπιστοσύνη στο «κράτος», πράγμα που αρμόζει σε Λουί Μπλαν, αλλά διεκδίκηση κράτους που να καθοδηγείται από τους προλετάριους και τους μισοπρολετάριους – να ποιος πρέπει να είναι ο αγώνας ενάντια στο οικονομικό χάος. Κάθε άλλη απόφαση είναι λόγια και απάτη.
«Πράβντα», αρ. φύλ. 73,
17 (4) του Ιούνη 1917
Δημοσιεύεται σύμφωνα με το κείμενο της εφημερίδας «Πράβντα»
V.I. Lenin
ΜΙΚΡΟΑΣΤΙΚΗ ΘΕΣΗ ΣΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΧΑΟΥΣ
Η «Νόβαγια Ζιζν» δημοσιεύει σήμερα το σχέδιο απόφασης που πρότεινε ο σ. Αβίλοφ στη σύσκεψη των εργοστασιακών επιτροπών. Δυστυχώς, την απόφαση αυτή είναι κανείς υποχρεωμένος να τη θεωρήσει υπόδειγμα όχι μαρξιστικής, όχι σοσιαλιστικής, αλλά μικροαστικής αντιμετώπισης του ζητήματος. Και ακριβώς επειδή η απόφαση αυτή περικλείνει μέσα της εξαιρετικά ανάγλυφα όλες τις αδύνατες πλευρές των συνηθισμένων μενσεβίκικων και ναροντνικιστικών αποφάσεων των Σοβιέτ, ακριβώς γι’ αυτό η απόφαση αυτή είναι χαρακτηριστική και αξίζει να προσεχτεί.
Το σχέδιο αρχίζει με μια θαυμάσια κοινοτοπία, με ένα υπέροχο κατηγορητήριο ενάντια στους καπιταλιστές: «Το σημερινό οικονομικό χάος… είναι συνέπεια του πολέμου και της ληστρικής αναρχικής διεύθυνσης της οικονομίας από τους καπιταλιστές και την κυβέρνηση…». Σωστά! Οτι το κεφάλαιο πιέζει, ότι είναι άρπαγας, ότι ακριβώς το κεφάλαιο είναι η πηγή της αναρχίας, σ’ αυτό ο μικροαστός είναι πρόθυμος να συμφωνήσει με τον προλετάριο. Η διαφορά όμως ανάμεσα στον ένα και στον άλλο αρχίζει την ίδια στιγμή: Ο προλετάριος θεωρεί την οικονομία των καπιταλιστών αρπαχτική για να διεξαγάγει ενάντιά της ταξική πάλη, για να στηρίξει όλη την πολιτική του στην απόλυτη δυσπιστία απέναντι στην τάξη των καπιταλιστών, για να διακρίνει στο ζήτημα του κράτους, πρώτ’ απ’ όλα, ποια τάξη εξυπηρετεί το «κράτος», ποιας τάξης τα συμφέροντα προάγει. Το μικροαστό τον πιάνει κάποτε «λύσσα» ενάντια στο κεφάλαιο, όμως αμέσως ύστερα από την κρίση λύσσας ξαναγυρίζει στην εμπιστοσύνη προς τους καπιταλιστές, στις ελπίδες που στηρίζει στο «κράτος»… των καπιταλιστών!
Ετσι και ο σ. Αβίλοφ…
Μετά τη θαυμάσια, αποφασιστική και τρομερή εισαγωγή που κατηγορεί τους καπιταλιστές για αρπακτικότητα, και μάλιστα όχι μόνο τους καπιταλιστές, αλλά και την κυβέρνηση των καπιταλιστών, ο σ. Αβίλοφ σε όλη την απόφαση, σε όλο το συγκεκριμένο περιεχόμενό της, σε όλες τις πρακτικές προτάσεις της, ξεχνάει την ταξική άποψη και κατρακυλά, σαν τους μενσεβίκους και τους ναρόντνικους, σε φράσεις για το «κράτος» γενικά, για την «επαναστατική δημοκρατία» γενικά.
Εργάτες! Το αρπακτικό κεφάλαιο με την αρπακτικότητά του δημιουργεί την αναρχία και το οικονομικό χάος, αλλά και η κυβέρνηση των καπιταλιστών διευθύνει την οικονομία το ίδιο αναρχικά. Η σωτηρία βρίσκεται στον έλεγχο από μέρους του «κράτους με τη συμμετοχή της επαναστατικής δημοκρατίας». Να το περιεχόμενο του σχεδίου απόφασης του Αβίλοφ.
Για το θεό, σ. Αβίλοφ! Επιτρέπεται σε μαρξιστή να ξεχνάει ότι το κράτος είναι όργανο ταξικής κυριαρχίας; Δεν είναι λοιπόν γελοίο να προσφεύγει κανείς στο κράτος των καπιταλιστών για να χτυπήσει την αρπακτικότητα των καπιταλιστών;
Επιτρέπεται σε μαρξιστή να ξεχνάει ότι και οι καπιταλιστές στην ιστορία όλων των χωρών ήταν επανειλημμένα, και το 1649 στην Αγγλία, και το 1789 στη Γαλλία, και το 1830 και το 1848, και το 1870 στην ίδια χώρα, και το Φλεβάρη του 1917 στη Ρωσία, «επαναστάτες δημοκράτες»;
Ξεχάσατε λοιπόν πραγματικά ότι πρέπει να κάνουμε διάκριση ανάμεσα στην επαναστατική δημοκρατία των καπιταλιστών, των μικροαστών, του προλεταριάτου; Μήπως δε συνοψίζεται όλη η ιστορία όλων των επαναστάσεων που μόλις ανέφερα στη διαφορά των τάξεων μέσα στην «επαναστατική δημοκρατία»;
Οποιος σήμερα, μετά την πείρα του Φλεβάρη, του Μάρτη, του Απρίλη, του Μάη του 1917, εξακολουθεί να μιλάει στη Ρωσία για «επαναστατική δημοκρατία» γενικά, αυτός θεληματικά ή άθελα, συνειδητά ή ασυνείδητα εξαπατά το λαό. Γιατί η «στιγμή» της γενικής συγχώνευσης των τάξεων ενάντια στον τσαρισμό ήλθε και παρήλθε. Η πρώτη συμφωνία της πρώτης «Προσωρινής επιτροπής» της Κρατικής Δούμας με το Σοβιέτ σήμαινε ήδη το τέλος της συγχώνευσης των τάξεων και την έναρξη της ταξικής πάλης.
Η κρίση του Απρίλη (20 του Απρίλη), μετά η 6 του Μάη, ύστερα η 27-29 του Μάη (εκλογές) κ.τ.λ. κ.τ.λ. χώρισαν πια οριστικά τις τάξεις στη ρωσική επανάσταση, μέσα στη ρωσική «επαναστατική δημοκρατία». Το να αγνοεί κανείς αυτό το πράγμα σημαίνει να ξεπέφτει ως το αδιέξοδο του μικροαστού.
Το να προσφεύγεις τώρα στο «κράτος» και στην «επαναστατική δημοκρατία», και μάλιστα για το ζήτημα ακριβώς της αρπακτικότητας των καπιταλιστών, σημαίνει ότι τραβάς την εργατική τάξη προς τα πίσω, σημαίνει ότι κηρύσσεις στην πράξη το ολοκληρωτικό σταμάτημα της επανάστασης. Γιατί το «κράτος» μας τώρα, μετά τον Απρίλη, μετά το Μάη, είναι κράτος καπιταλιστών (που αρπάζουν), που τιθάσευσαν στο πρόσωπο των Τσερνόφ, Τσερετέλι και Σία ένα σημαντικό τμήμα της «επαναστατικής (μικροαστικής) δημοκρατίας».
Αυτό το κράτος φρενάρει την επανάσταση παντού, σε όλους τους τομείς της εξωτερικής και εσωτερικής πολιτικής.
Το να αναθέσεις σ’ αυτό το κράτος την πάλη ενάντια στην «αρπακτικότητα» των καπιταλιστών είναι σαν να ρίχνεις το λούτσο στο ποτάμι [1].
Γράφτηκε στις 31 του Μάη (13 του Ιούνη) 1917
Δημοσιεύτηκε στις 14 (1) του Ιούνη 1917 στην εφημερίδα «Πράβντα», αρ. φύλ. 70
Δημοσιεύεται σύμφωνα με το κείμενο της εφημερίδας
Σημειώσεις
1.Από το μύθο του Κριλόφ «Ο λούτσος». (Σημ. μετ.)
Πηγή: Ριζοσπάστης
