Οι ηγέτες των άλλων
Η κάθε κοινωνική τάξη έχει το αναμφισβήτητο δικαίωμα να θρηνεί τους νεκρούς της και να τιμά τα δικά της πρότυπα. Αυτούς που υπερασπίστηκαν με συνέπεια και πάθος τα δικά της συμφέροντα, που διέδωσαν την δική της “ηθική”, που προχώρησαν, μέσα από τις μεγάλες ιστορικές στιγμές, με την δική της σημαία, κάτω από την οποία εξασφάλιζαν και την δική τους πορεία. Απέναντι σε αυτό το δικαίωμα δεν χωράνε “καταγγελίες” και “κατάρες”. Ο σεβασμός στον αντίπαλο που θρηνεί τους αρχηγούς του είναι, τελικά, σεβασμός στον εαυτό σου.
Υπάρχει όμως ένα μικρό πρόβλημα: Η κυρίαρχη αστική τάξη στην Ελλάδα (όπως και σε όλες τις άλλες χώρες), ποτέ δεν σταματούσε στους δικούς της θρήνους. Πάντα ήθελε να παρουσιάζει τους δικούς της ηγέτες σαν ηγέτες όλων των υπόλοιπων τάξεων, τους δικούς της θρήνους σαν θρήνους όλων και το δικό της πένθος σαν πένθος όλων, δηλαδή “εθνικό”. Ίσως γιατί μέσα από το θάνατο τους, όπως και μέσα από την ζωή τους, βρίσκει μια ευκαιρία να προβάλει τις δικές της αξίες για τον κόσμο. Και τέτοια γεγονότα, όπως ο θάνατος ενός ηγέτη της αστικής πολιτικής, δίνουν την δυνατότητα για έναν τέτοιο συμβολισμό. Πολύ περισσότερο που στην πράξη αυτές οι αξίες φέρνουν μόνο φτώχεια, δυστυχία και πολέμους. Οπότε τέτοιοι συμβολισμοί είναι αναγκαίοι για να δώσουν-έστω και λίγο- έναν οικουμενικό τόνο στις αξίες των κυρίαρχων.
Οι άλλοι ήρωες, οι ήρωες και ηγέτες των λαϊκών στρωμάτων δεν έχουν την ίδια τύχη. Αντίθετα, τις περισσότερες φορές, όχι μόνο δεν θα προβληθούν σαν ΄”ήρωες” και “ηγέτες” γενικά, αλλά η πορεία τους θα συκοφαντηθεί και θα διαστρεβλωθεί τόσο, που ακόμα και οι δικές τους τάξεις να μην μπορούν να τους θρηνήσουν.
Ακόμα και έτσι όμως, υπάρχει μια διαφορά: Σε αυτούς ο μεγαλύτερος θρήνος, η μεγαλύτερη δικαίωση και ο πιο σημαντικός συμβολισμός δεν είναι το μοιρολόι για τους “μεγάλους πολιτικούς που λιγοστεύουν” αλλά η γιορτή της οικοδόμησης μιας νέας κοινωνίας, χωρίς την κυρίαρχη τάξη και τους “ήρωες” της. Δείγμα για το που ανήκει το μέλλον, αφού το παρελθόν είναι χρήσιμη πυξίδα για τις μέρες που θα έρθουν.
Κατέρινα Μαργαρίτη
