Η εργασιακή εκμετάλλευση στην Κίνα (και ένα σχόλιο)

Σχόλιο Praxis: Aναδημοσιεύουμε κείμενο για τα εργατικά κάτεργα του θαυμαστού “κινέζικου δρόμου προς τον ….καπιταλισμό” που, με μεγάλο ενθουσιασμό, όλοι οι Ευρωπαίοι κεφαλαιοκράτες και οι πολιτικοί τους εκπρόσωποι προσπαθούν να εισάγουν στην Ευρώπη. Στην Ελλάδα από την ακροδεξιά ΝΔ μέχρι τον σοσιαλδημοκρατικό ΣΥΡΙΖΑ, όλοι έτρεχαν σαν τρελοί για να προσελκύσουν τις αναπτυξιακές¨κινέζικες “επενδύσεις”. Οι πρακτικές της COSCO, όπου στον κόσμο ελέγχει λιμάνια, είναι γνωστές: Απολύσεις, μειώσεις μισθών, μετατροπή των συμβάσεων σε ορισμένου χρόνου ή έργου με τροποποιητικές ατομικές συμβάσεις εργασίας, χτύπημα συνδικαλιστικών δικαιωμάτων κλπ. 

Τα αποτελέσματα για τους εργάτες είναι αυτά που βλέπουμε εδώ και χρόνια και στην Ελλάδα στο Λιμάνι: Η εταιρεία, μαζί με ντόπιους εργολάβους αξιοποιεί όλο το αντεργατικό οπλοστάσιο της σημερινής κυβέρνησης και των κυβερνήσεων των προηγούμενων χρόνων. Αποκορύφωμα είναι η προσπάθεια καταστολής των κινητοποιήσεων των εργαζομένων αυτές τις μέρες, με την χρήση φασιστικών τραμπούκων για την δημιουργία απεργοσπαστικού μηχανισμού….

 

 

Η εργασιακή εκμετάλλευση στην Κίνα

 

 

των Τζον Μπέλαμι Φόστερ και Ρόμπερτ Μακ Τσέσνεϊ *

 

 

 

Η κινεζική οικονομία σήμερα είναι δομημένη γύρω από τις ανάγκες μετεγκατάστασης των πολυεθνικών εταιρειών με στόχο την απόκτηση χαμηλού κόστους ανά μονάδα εργασίας μέσω της εκμετάλλευσης της φτηνής, πειθαρχημένης εργασίας στον παγκόσμιο Νότο, μια διαδικασία γνωστή ως «παγκόσμιο αρμπιτράζ εργασίας». Σε αυτή την παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού, η Κίνα είναι περισσότερο ο κόμβος της παγκόσμιας συναρμολόγησης παρά το εργοστάσιο του κόσμου.

Σε ένα άρθρο που γράφτηκε το 1997, ο Jin Bei, επικεφαλής της Ερευνητικής Ομάδας για μια Συγκριτική Μελέτη της Διεθνούς Ανταγωνιστικότητας των Μεταποιημένων Προϊόντων της Κίνας, στην Κινεζική Ακαδημία Επιστημών, ισχυρίστηκε ότι τα περισσότερα προϊόντα που εξάγονταν από την Κίνα δεν ήταν εγχωρίως παραγόμενα στην Κίνα αγαθά, αλλά μάλλον πρέπει να αναγνωρίζονται ως «παρα-εγχωρίως παραγόμενα αγαθά» αντανακλώντας μια αλυσίδα εφοδιασμού υπό τον έλεγχο των ξένων πολυεθνικών.

«Οι ξένοι εταίροι», έγραψε, «συγκεντρώνουν τον κύριο όγκο των άμεσων οικονομικών οφελών από βιομηχανικά αγαθά που εκρέουν από εξ ολοκλήρου ξένης ιδιοκτησίας επιχειρήσεις και μεικτές κοινοπραξίες στις οποίες έχουν πακέτα ελέγχου. Αυτά τα αγαθά δεν αφορούν κατά κύριο λόγο την πραγματοποίηση των παραγωγικών δυνάμεων της Κίνας, αλλά την πραγματοποίηση ξένων παραγωγικών δυνάμεων στην Κίνα, ή την οικονομική πραγματοποίηση που επιτυγχάνεται μετατρέποντας κινεζικούς πόρους σε παραγωγικές δυνάμεις που υπόκεινται στον έλεγχο ξένων ιδιοκτητών κεφαλαίων. Τα αγαθά αυτά δεν θα πρέπει, συνεπώς, να προσδιορίζονται κατ’ αρχήν ως βιομηχανικά προϊόντα που κατασκευάζονται στην Κίνα… Για παράδειγμα, από τις δέκα κορυφαίες μάρκες πουκάμισων στον κόσμο, επτά παράγονται από το Εργοστάσιο Υποκαμίσων του Πεκίνου, αλλά για την παραγωγή ενός πουκάμισου που φέρει την ετικέτα Pierre Cardin, με λιανική τιμή 300 γιουάν, το εργοστάσιο παραλαμβάνει μόνο 3 ως 4 τέσσερα γιουάν σε πληρωμές επεξεργασίας. Πώς μπορούν αυτά τα πουκάμισα να προσδιοριστούν πειστικά ως κινεζικής κατασκευής;»35

Για να δείξουμε τις συνέπειες των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού, είναι χρήσιμο να δούμε το περίφημο παράδειγμα της Barbie και της παγκόσμιας οικονομίας. Μια κούκλα Barbie («Η πρώτη μου Barbie») κυκλοφορούσε στην Καλιφόρνια το 1996, πωλούμενη στην τιμή των 9,99 δολαρίων και είχε την ένδειξη «Made in China». Σχεδόν όλες οι πρώτες ύλες και τα μέρη που αποτελούσαν την κούκλα, ωστόσο, εισάγονταν, ενώ οι Κινέζοι εργάτες συναρμολογούσαν την τελική Barbie. (Εκείνη την εποχή υπήρχαν δύο εργοστάσια Barbie στην Κίνα και από ένα στην Ινδονησία και τη Μαλαισία). Κάθε εργοστάσιο στην Κίνα απασχολούσε περίπου 5.500 εργαζόμενους.

Το μεγαλύτερο μέρος της πλαστικής ρητίνης σε μορφή σφαιριδίων ή «τσιπ» πιθανότατα εισαγόταν μέσω της Chinese Petroleum Corporation, του κρατικού εισαγωγέα πετρελαίου της Ταϊβάν. Η νάιλον τρίχα ερχόταν από την Ιαπωνία. Η χαρτονένια συσκευασία και πολλές από τις χρωστικές ουσίες και έλαια που χρησιμοποιούνται για τη διακόσμηση της κούκλας έρχονταν από τις ΗΠΑ. Μόνο το βαμβακερό ύφασμα για το φόρεμα της Barbie ερχόταν από την Κίνα, η οποία κατά τα άλλα απλά παρείχε εργασία συναρμολόγησης για τις κούκλες. Οι εργαζόμενοι χειρίζονταν τα μηχανήματα έγχυσης του πλαστικού καλουπιού, ζωγράφιζαν τις λεπτομέρειες πάνω στην κούκλα (που απαιτεί 15 διαφορετικούς σταθμούς βαφής), και έραβαν τα ρούχα. Οι εργαζόμενοι πληρώνονταν περίπου 40 $ το μήνα. Το συνολικό κόστος εργασίας για κάθε Barbie ήταν μόλις 35 σεντς, ή 3,5% της τελικής λιανικής τιμής36.

Το 2008 οι Κινέζοι εργάτες στη μεταποίηση, σύμφωνα με το Αμερικανικό Γραφείο Στατιστικών Εργασίας, κατά μέσο όρο λάβαιναν μόνο το 4% της αποζημίωσης των μισθών των εργατών της μεταποίησης στις ΗΠΑ. Έτσι, το προστιθέμενο περιθώριο κέρδους που μπορεί να προκύψει από την παραγωγή στην Κίνα (με την ίδια τεχνολογία) αντί για τις ΗΠΑ ή άλλες ανεπτυγμένες χώρες μπορεί να είναι τεράστιο. Οι Κινέζοι εργάτες που συναρμολογούν τα iPhones για τη Foxconn, η οποία υπεργολαβεί για την Apple, πληρώνονται μισθούς που αντιπροσωπεύουν μόνο το 3,6% του τελικού συνολικού κόστους παραγωγής, συμβάλλοντας στο τεράστιο 64% μεικτό περιθώριο κέρδους της Apple πάνω από το κόστος παραγωγής στα iPhones, σύμφωνα με την Τράπεζα Ανάπτυξης της Ασίας37.

Η εργασία κάτω από αυτές τις συνθήκες, ειδικά αν περιλαμβάνει μεταναστευτική εργασία, συχνά παίρνει τη μορφή της υπερεκμετάλλευσης, αφού η πληρωμή των εργαζόμενων είναι κάτω από την αξία της εργατικής δύναμης (το κόστος αναπαραγωγής του εργαζόμενου). Το εργοστάσιο της ΚΥΕ στην Κίνα παράγει βιομηχανικά προϊόντα για τη Microsoft και άλλες εταιρείες των ΗΠΑ, που απασχολούν μέχρι και 1.000 εργαζόμενους μαθητές 16-17 ετών, με μια τυπική βάρδια να κρατά από τις 07:45 ως τις 22:55. Μαζί με τους «μαθητές», το εργοστάσιο προσλαμβάνει γυναίκες 18-25 ετών. Οι εργαζόμενοι ανέφεραν ότι περνούσαν 97 ώρες την εβδομάδα στο εργοστάσιο πριν από την ύφεση, εργαζόμενοι επί 80 και πλέον ώρες. Το 2009, με δεδομένη την οικονομική επιβράδυνση, οι εργαζόμενοι ήταν στο εργοστάσιο 83 ώρες την εβδομάδα, και στη γραμμή παραγωγής 68. Οι εργαζόμενοι εργάζονται πυρετωδώς για να ανταποκριθούν στην απαίτηση της παραγωγής 2.000 ποντικιών της Microsoft ανά βάρδια. Τα εργοστάσια είναι εξαιρετικά συνωστισμένα· ένα εργαστήριο, 105 πόδια επί 105 πόδια, έχει σχεδόν 1.000 εργαζόμενους να δουλεύουν. Πληρώνονται 65 σεντς την ώρα, με 52 σεντς την ώρα καθαρές αποδοχές, αφού αφαιρείται το κόστος της άθλιας εργοστασιακής τροφής. Δεκατέσσερις εργάτες μοιράζονται κάθε κοιτώνα, κοιμώμενοι σε στενές κουκέτες. Κάνουν «ντους» μεταφέροντας ζεστό νερό σε ένα μικρό πλαστικό κουβά για μπάνιο με σφουγγάρι38.

Παρόμοιες συνθήκες επικρατούν στο Εργοστάσιο Πλαστικών και Ηλεκτρονικών Meitai στην πόλη Ντονγκουάν, στο Γκουανγκντόνγκ. Εκεί δυο χιλιάδες εργάτες, κυρίως γυναίκες, συναρμολογούν πληκτρολόγια και εξοπλισμό πληροφορικής για τη Microsoft, την IBM, τη Hewlett-Packard και την Dell. Οι νεαρές εργαζόμενες, ηλικίας κυρίως κάτω από τριάντα, μοχθούν, ενώ κάθονται σε σκληρά σκαμνιά, καθώς τα πληκτρολόγια των υπολογιστών κινούνται στη γραμμή συναρμολόγησης, ένα κάθε 7,2 δευτερόλεπτα, 500 την ώρα. Σε μια εργαζόμενη δίνονται μόλις 1,1 δευτερόλεπτα για να βάλει κάθε ξεχωριστό κλειδί στη θέση του, συνεχίζοντας τη δουλειά 3.250 φορές κάθε ώρα, 35.750 φορές τη μέρα, 250.250 φορές τη βδομάδα και πάνω από ένα εκατομμύριο φορές το μήνα. Οι απασχολούμενοι εργάζονται 12ωρες βάρδιες επτά ημέρες τη βδομάδα, με δύο ρεπό το μήνα κατά μέσο όρο. Βρίσκονται στο εργοστάσιο 81 ώρες τη βδομάδα, ενώ εργάζονται για 74. Πληρώνονται 64 σεντς την ώρα βασικό μισθό, ο οποίος μειώνεται σε 41 σεντς μετά από κρατήσεις για τροφή και κατάκλιση. Η συνομιλία με άλλους εργαζόμενους στη διάρκεια του ωραρίου μπορεί να οδηγήσει στην απώλεια μιάμισης μέρας πληρωμής.

Οι εργάτριες της Meitai κλειδώνονται στον περίβολο του εργοστασίου τέσσερις μέρες κάθε βδομάδα και δεν τους επιτρέπεται να κάνουν μια βόλτα. Το φαγητό αποτελείται από ένα λεπτό, υδαρή χυλό ρυζιού το πρωί, ενώ την Παρασκευή τους δίνεται ένα μπούτι κοτόπουλο σαν μια εξαιρετική μεταχείριση. Οι κοιτώνες είναι παρόμοιοι με το εργοστάσιο της ΚΥΕ, με τις κουκέτες να αραδιάζονται κατά μήκος των τοίχων και μικρούς πλαστικούς κάδους για να μεταφέρουν ζεστό νερό πάνω σε αρκετές σειρές σκαλοπάτια για ένα μπάνιο με σφουγγάρι. Κάνουν υποχρεωτικές υπερωρίες καθαρισμού του εργοστασίου και του κοιτώνα. Αν μια εργαζόμενη πατήσει το χόρτο στο δρόμο προς τον κοιτώνα της επιβάλλεται πρόστιμο. Οι εργαζόμενες εξαπατούνται τακτικά και τους παρακρατούν 14-19% των μισθών που τους οφείλονται. Στις εργαζόμενες λέγεται ότι η «εξοικονόμηση κεφαλαίου… είναι η πιο βασική απαίτηση της εταιρείας στο εργοστάσιο»39.

Η Yuwei Plastics and Hardware Product Company στο Ντονγκουάν πληρώνει τους εργάτες της 80 σεντς την ώρα βασικό μισθό για 14ωρες βάρδιες, επτά ημέρες την εβδομάδα, κατασκευάζοντας εξαρτήματα αυτοκινήτων, το 80% των οποίων πωλούνται στη Ford. Σε περίοδο αιχμής, οι εργαζόμενοι είναι υποχρεωμένοι να εργάζονται 30 μέρες το μήνα. Το Μάρτιο του 2009 ένας εργαζόμενος ο οποίος απαιτούνταν να καθαρίζει 3.600 «Σωλήνες RT» σε μια μέρα, ένα κάθε 12 δευτερόλεπτα, έχασε τρία δάχτυλα όταν η διοίκηση διέταξε να απενεργοποιηθούν οι υπέρυθρες οθόνες ασφαλείας, ώστε οι εργαζόμενοι να μπορούν να εργαστούν πιο γρήγορα. Ο εργάτης πληρώθηκε αποζημίωση 7.430 $, λίγο κάτω από 2.500 δολάρια το δάκτυλο40.

Αυτό που οδηγεί το παγκόσμιο αρμπιτράζ εργασίας και την υπερεκμετάλλευση του κινεζικού εργατικού δυναμικού είναι ασφαλώς η αναζήτηση υψηλότερων κερδών, τα περισσότερα από τα οποία τα προσπορίζονται πολυεθνικές εταιρείες. Αυτό μπορεί να το δει κανείς σε μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε από την Εθνική Επιτροπή Εργασίας και το Παρατηρητήριο Εργασίας της Κίνας στο Εργοστάσιο F της Pou Yuen στο Ντονγκουάν (που ανήκει στην Pou Chen Group της Ταϊβάν). Η συντριπτική πλειοψηφία της παραγωγής της μονάδας F πραγματοποιείται για τη γερμανική εταιρεία lifestyle αθλητικών PUMA. Η μονάδα F το 2004 είχε περίπου 3.000 εργαζόμενους με μέσο όρο ηλικίας 20-22 ετών. Η βάση των μισθών αυτών των εργαζόμενων ήταν 31 σεντς την ώρα, 12,56 δολάρια τη βδομάδα. Εργάζονταν 13,5-16,5 ώρες καθημερινές βάρδιες από τις 07.30 ως τις 21:00, τις 23:00 ή τα μεσάνυχτα, με μια, τρεις ή τέσσερις μέρες ρεπό το μήνα. Δώδεκα εργαζόμενοι μοιράζονται έναν ασφυκτικά γεμάτο κοιτώνα. Η έκθεση διαπίστωσε:

• Από την αρχή ως το τέλος το συνολικό κόστος της εργασίας για να παραχθεί ένα ζευγάρι παπούτσια PUMA στην Κίνα ανέρχεται σε μόλις 1,16 $. Οι μισθοί των εργαζόμενων ανέρχονται σε μόλις 1,66% της λιανικής τιμής 70 $ των αθλητικών παπουτσιών. Χρειάζονται 2,96 ώρες για να φτιαχτεί ένα ζευγάρι αθλητικά παπούτσια.

• Το μικτό κέρδος της PUMA σε ένα ζευγάρι 70 $ πάνινα παπούτσια είναι 34,09 $.

• Τα ωριαία κέρδη της PUMA για κάθε ζευγάρι αθλητικά παπούτσια είναι περισσότερο από 28 φορές μεγαλύτερα από ό,τι οι μισθοί που λαμβάνουν οι εργαζόμενοι για να φτιάξουν τα παπούτσια.

• Η PUMA βγάζει ένα καθαρό κέρδος 12,24 $ την ώρα για κάθε εργαζόμενο παραγωγής στην Κίνα, το οποίο ανέρχεται σε ένα ετήσιο κέρδος 38.188,80 $ ανά εργαζόμενο. Μόνο για τη Μονάδα F της Pou Yuen, τα καθαρά κέρδη της PUMA που αποσπώνται από τους εργαζόμενους υπερβαίνουν τα 92 εκατομμύρια δολάρια.

• Ακόμη και μετά το συνυπολογισμό όλων των εταιρικών δαπανών που εμπλέκονται στη λειτουργία της, τις οποίες τελικά πληρώνουν οι εργάτες στην Κίνα, το καθαρό κέρδος της PUMA για κάθε ζευγάρι αθλητικών παπουτσιών 70 $ εξακολουθεί να είναι 7,42 $, ή 6,4 φορές περισσότερο από ό,τι πληρώνονται οι εργαζόμενοι για να φτιάξουν τα παπούτσια.

• Κατά τις πρώτες πέντε ημέρες και δύο ώρες του χρόνου –πριν περάσει ακόμη η πρώτη βδομάδα– οι εργάτες στην Κίνα έχουν κάνει αρκετά αθλητικά παπούτσια PUMA για να πληρωθεί ο μισθός τους ολόκληρο το χρόνο41.

Το 2010 δεκαοκτώ εργαζόμενοι, ηλικίας 18 ως 25 χρονών, στο εργοστασιακό συγκρότημα της Foxconn στο Σενζέν, το οποίο παράγει τα iPhones και iPads για την Apple, αποπειράθηκαν να αυτοκτονήσουν, οι δεκατέσσερες με επιτυχία, και με τους άλλους να σακατεύονται για όλη τους τη ζωή. Αυτό δημιούργησε ένα εθνικό και διεθνές σκάνδαλο, και τράβηξε την προσοχή του κόσμου σε αυτές τις συνθήκες ακραίας εκμετάλλευσης42.

Παρότι η Κίνα έχει νομοθεσία για τον κατώτατο μισθό και διάφορους κανονισμούς εργασίας, όλο και περισσότεροι εργαζόμενοι (κυρίως μετανάστες) μοχθούν σε έναν άναρχο, άτυπο τομέα στη βιομηχανία, στον οποίο οι κατώτατοι μισθοί δεν ισχύουν και ένα μέρος των μισθών των εργαζόμενων παρακρατούνται. Σύμφωνα με την Anita Chan στο China’s Workers Under Assault: The Exploitation of Labor in a Globalizing Economy (2001), τα ελάχιστα επίπεδα των μισθών καθορίζονται «στη χαμηλότερη δυνατή τιμή… διατηρώντας τη φυσική επιβίωση των εργαζόμενων», αν και σε πολλούς εργαζόμενους αρνούνται ακόμη και αυτό. «Οι μισθοί των εργαζόμενων πετσοκόβονται από ένα πλήθος παρακρατήσεων» για τέτοια πράγματα όπως το να ξεχνούν να σβήσουν τα φώτα, το περπάτημα στο γρασίδι, οι ακατάστατοι κοιτώνες και το να μιλάνε με τους άλλους στο χώρο εργασίας. Σε μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το συνδικάτο του Γκουανγκντόνγκ, αποκαλύφθηκε ότι το 32% των εργαζόμενων πληρώνονταν κάτω από τον ελάχιστο νόμιμο μισθό»43.

Το παγκόσμιο αρμπιτράζ εργασίας που βρίσκεται πίσω από αυτό το σύστημα της ακραίας εκμετάλλευσης είναι στην πραγματικότητα ένα σύστημα ιμπεριαλιστικής απόσπασης προσόδου που τροφοδοτεί τα κέρδη του παγκόσμιου μονοπωλιακού χρηματιστικού κεφαλαίου44. Η εξαιρετική ανάπτυξη της Κίνας είναι έτσι ένα προϊόν ενός παγκόσμιου συστήματος εκμετάλλευσης και συσσώρευσης, τα κύρια οφέλη του οποίου αποκομίζονται από εταιρείες που βρίσκονται στο κέντρο της παγκόσμιας οικονομίας.

Για να κατανοήσουμε την ακραία εκμετάλλευση του εργατικού δυναμικού στην Κίνα, καθώς και τις μοναδικές ταξικές αντιθέσεις που σχετίζονται με αυτή, είναι απαραίτητο να εξεταστεί ο ρόλος του «περιφερόμενου πληθυσμού». Στο σύστημα καταγραφής των νοικοκυριών (χουκόου) που δημιουργήθηκε στα 1955-58, δόθηκε σε κάθε άτομο μια ιδιαίτερη καταγραφή νοικοκυριού στην τοποθεσία της γέννησής του/της. Αυτό θέτει περιορισμούς στην εσωτερική μετανάστευση μέσα στη χώρα. Ο «περιφερόμενος πληθυσμός» αποτελείται έτσι από εκείνους που ζουν σε μια περιοχή έξω από τον τόπο καταγραφής των νοικοκυριών τους, ανερχόμενος σήμερα σε 221 εκατομμύρια ανθρώπους, 160 εκατομμύρια από τους οποίους λέγεται ότι είναι αγροτικοί μετανάστες έξω από την περιφέρειά τους. Αυτός ο αγροτικός πληθυσμός της μεταναστευτικής εργασίας αποτελεί σχεδόν το 70% των εργαζόμενων στη μεταποίηση και το 80% στις κατασκευές. Καταλαμβάνουν τις χαμηλότερες βαθμίδες στην αστική απασχόληση και πληρώνονται μισθούς πολύ λιγότερο από τον εθνικό αστικό μέσο όρο, ενώ συχνά εργάζονται 50% περισσότερες ώρες.

Στο Πεκίνο περίπου το 40% του πληθυσμού το 2011 ήταν μετανάστες εργαζόμενοι, με προσωρινή διαμονή. Στην πόλη Σενζέν σχεδόν 12 εκατομμύρια από το συνολικό πληθυσμό 14 εκατομμυρίων ανθρώπων είναι μετανάστες από την ύπαιθρο. Εκτός από το ότι παίρνουν πολύ χαμηλότερες αμοιβές, οι αγροτικοί μετανάστες στερούνται τα οφέλη που παρέχονται στους εργαζόμενους από τα αστικά κέντρα στις πόλεις και συχνά ζουν και εργάζονται στο εργοστάσιο σε συνθήκες κοιτώνα. Η συντριπτική πλειοψηφία των αγροτικών μεταναστών εργατών είναι κάτω των 35 ετών, το 2004 η μέση ηλικία ήταν 28. Εργάζονται σε βιομηχανικά κέντρα κάτω από συνθήκες υπερεκμετάλλευσης (δηλαδή, λαμβάνουν μισθούς κάτω από τις συνήθεις δαπάνες αναπαραγωγής των εργαζόμενων) για μερικά χρόνια και μετά συνήθως επιστρέφουν στη γη και την αγροτική προέλευσή τους. Οι απροσμέτρητα πολλές ώρες εργασίας κάτω από επικίνδυνες συνθήκες στην Κίνα, κυρίως από τους αγροτικούς μετανάστες εργαζόμενους, παίρνουν το φόρο τους όσον αφορά τα εργατικά ατυχήματα. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, υπήρχαν 363.383 σοβαρά εργατικά ατυχήματα στην Κίνα το 2010, τα οποία περιελάμβαναν 79.552 θανάτους. Αυτό αντιπροσωπεύει μια σημαντική βελτίωση από το 2003, όταν συνέβησαν 700.000 εργατικά ατυχήματα και 130.000 θάνατοι. Τα περισσότερα από τα θύματα είναι μετανάστες εργάτες45.

Αν και δυτικοί μελετητές έχουν συχνά αντιμετωπίσει τους μετανάστες εργάτες στην Κίνα από την άποψη του καθιερωμένου μοντέλου της πλεονάζουσας εργασίας που έλκεται από τις πόλεις (με βάση το μοντέλο ανάπτυξης που συνδέεται με το έργο του W. Arthur Lewis και τελικά προέρχεται από την ανάλυση του εφεδρικού στρατού του Μαρξ) οι συνθήκες του πλεονάζοντος εργατικού δυναμικού στην Κίνα είναι από πολλές απόψεις μοναδικές. Ο περιφερόμενος πληθυσμός της Κίνας μπορεί να θεωρηθεί ότι συνιστά έναν εφεδρικό στρατό της εργασίας με την έννοια του Μαρξ, αλλά με μια διακριτή διαφορά. Η ιδιαιτερότητά του έγκειται στην προσωρινή και μερική φύση της προλεταριοποίησης και στη μόνιμη σύνδεση των μεταναστών με τη γη, ένα προϊόν της Κινεζικής Επανάστασης, και το πήλινο μπολ ρυζιού.

Οι αγρότες διατηρούν τα δικαιώματα χρήσης γης (μια μορφή τίτλου σε αυτή τη γη), τα οποία ανακατανέμονται περιοδικά από κολεκτίβες των χωριών σε μια σχετικά ισότιμη βάση, λαμβάνοντας υπόψη την απασχόλησή τους και τη δουλειά τους στη γη. Αυτό παρέχει ένα κίνητρο για τους αγροτικούς μετανάστες να διατηρούν μια ισχυρή σύνδεση με τις οικογένειές τους και τη γη. Οι μικροσκοπικές αγροτικές εκμεταλλεύσεις, κατά μέσο όρο 1,2 στρέμματα, αλλά κάποτε τόσο μικρές ως το ένα όγδοο του στρέμματος, προσφέρουν μια γυμνή ύπαρξη: ένα υποστατικό με μια στέγη πάνω από το κεφάλι και τρόφιμα για διατροφή. Παρότι οι μεταρρυθμιστές της αγοράς έχουν προσπαθήσει να σπάσουν αυτούς τους κλήρους, λίγες οικογένειες είναι πρόθυμες να εγκαταλείψουν το πήλινο μπολ ρυζιού τους – τα δικαιώματά τους στη χρήση της γης. Ωστόσο, για να προκόψουν κάτω από αυτές τις συνθήκες, οι οικογένειες των αγροτών πρέπει να αναζητούν περιοδικά μη αγροτικές εργασίες για τη συμπλήρωση των πενιχρών αποδοχών τους. Αυτό δημιουργεί το αυξανόμενο φαινόμενο της εργασίας των αγροτικών μεταναστών, η οποία έχει ενταθεί λόγω της μείωσης στην κρατική στήριξη στις αγροτικές περιοχές κατά την περίοδο των μεταρρυθμίσεων της αγοράς46.

Οι αγροτικοί μετανάστες στέλνουν εμβάσματα πίσω στις οικογένειές τους και προσπαθούν να αποταμιεύσουν ένα μέρος του εισοδήματός τους για να το φέρουν πίσω μαζί τους. Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι, πάνω και πέρα από τα τεράστια εμπόδια για την απόκτηση μόνιμου καθεστώτος αστικής διαμονής, οι αγροτικοί μετανάστες έχουν μια ισχυρή επιθυμία να επιστρέψουν στην ύπαιθρο λόγω των συνεχιζόμενων δεσμών τους με τη γη, η οποία παρέχει κάποια ασφάλεια. Η γη θεωρείται ως ένα μόνιμο περιουσιακό στοιχείο που μπορεί να περάσει στις επόμενες γενιές. Έτσι, σε μια κρατική έρευνα το 2006 μόνο το 8% των αγροτικών μεταναστών ανέφεραν ότι σχεδιάζουν να μείνουν μακροπρόθεσμα στον αστικό προορισμό τους.

Στη διάρκεια του μεταναστευτικού σταδίου της ζωής τους οι μετανάστες από την ύπαιθρο πηγαινοέρχονται πέρα δώθε. Μια έρευνα του 2002 έδειξε ότι μόνο το 5% των μεταναστών δεν επέστρεψαν σπίτι τους εκείνη τη χρονιά, ενώ το 60% δαπάνησαν λιγότερο από εννιά μήνες μακριά από το σπίτι τους. Η προς τα πίσω μετανάστευση χρησιμεύει για να προστατεύσει την οικονομία σε μια ύφεση. Στη διάρκεια της Μεγάλης Οικονομικής Κρίσης του 2007-09, η οποία οδήγησε σε απότομη πτώση των κινεζικών εξαγωγών, υπήρξε μια σημαντική πτώση (14 ως 18 εκατομμύρια) στον αριθμό των μεταναστών εργαζόμενων, καθώς οι αγροτικοί μετανάστες που δεν ήταν σε θέση να βρουν εργασία επέστρεψαν στη γη και η νέα εξωτερική μετανάστευση μειώθηκε. Το αποτέλεσμα αυτής της αντίστροφης μετανάστευσης ήταν να περιοριστεί η ανεργία ως το σημείο να αυξηθούν οι μισθοί στην πραγματικότητα κατά τη διάρκεια της κρίσης λόγω της έλλειψης εργατικού δυναμικού στη βιομηχανία (που προκλήθηκε εν μέρει από τη γρήγορη οικονομική ανάκαμψη της Κίνας) και σε απάντηση στον πληθωρισμό των τιμών των τροφίμων47.

Μερικοί αναλυτές έχουν σχολιάσει το πώς τα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά της αγροτικής μετανάστευσης επιτρέπουν η υψηλής ποιότητας εργατική δύναμη να αναπαράγεται στις αγροτικές περιοχές, πρακτικά έξω από την καπιταλιστική οικονομία της αγοράς. Στη συνέχεια, αυτή η εργατική δύναμη γίνεται διαθέσιμη σε μια περιφερόμενη βάση για την εντατική υπερεκμετάλλευσή της στις πόλεις – χωρίς η αστική βιομηχανία να πρέπει να πληρώσει το πραγματικό κόστος της αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης48. Τα κόστη έχουν διατηρηθεί χαμηλά και η παραγωγικότητα υψηλή, επειδή η παραγωγή πραγματοποιείται από νέους εργαζόμενους που μπορεί να εργαστούν πολύ εντατικά – μόνο για να επιστρέψουν στην ύπαιθρο και να αντικατασταθούν από μια νέα εισροή αγροτικών μεταναστών στη βιομηχανία.

Οι άνω του 80ωρου εβδομάδες εργασίας, ο ακραίος ρυθμός της παραγωγής, το κακό φαγητό και οι συνθήκες διαβίωσης, κλπ, αποτελούν συνθήκες εργασίας και ένα επίπεδο αποζημίωσης που δεν μπορεί να κρατήσει την εργασία ζωντανή αν συνεχιστεί για πολλά χρόνια – επομένως, εκπληρώνεται από νεαρούς εργαζόμενους που ξαναγυρίζουν στη γη όπου έχουν δικαιώματα χρήσης, την πλέον σημαντική εναπομένουσα κληρονομιά της Κινεζικής Επανάστασης για την πλειοψηφία του πληθυσμού. Ωστόσο, οι οξείες διαφορές μεταξύ των αστικών και των αγροτικών εισοδημάτων, η αδυναμία των περισσότερων οικογενειών να ευημερούν απλώς ασχολούμενες με τη γη και η έλλειψη επαρκών εμπορικών δυνατοτήτων απασχόλησης στην ύπαιθρο, συμβάλλουν όλα στη σταθερότητα του περιφερόμενου πληθυσμού, με τη συνεχή εκροή νέων μεταναστών.

 

 

 

Σημειώσεις

 

 

35. Jin Bei, “The International Competition Facing Domestically Produced Goods and the Nation’s Industry,” Social Sciences in China12, no. 1 (Spring 1997): 65-71.

36. “Barbie and the World Economy,” Los Angeles Times, September 22, 1996, http://articles.latimes.com.

37. Βλέπε Foster, McChesney και Jonna, 15-16.

38. Institute for Global Labour and Human Rights, China’s Youth Meet Microsoft: KYE Factory in China Produces for Microsoft and Other Companies, April 13, 2010, http://globallabourrights.org· “Microsoft Supplier in China Forces Teenagers to Work 15-hour Shifts Under Sweatshop Conditions,” China Labour Net, April 17, 2010, http://globallabourrights.org.

39. Institute for Global Labour and Human Rights, High-Tech Misery in China: The Dehumanization of Young Workers Producing Our Computer Keyboards, February 2, 2009, http://globallabourrights.org.

40. Institute for Global Labour and Human Rights, Dirty Parts: Where Lost Fingers Come Cheap·Ford in China, March 22, 2011, http://globallabourrights.org.

41. National Labor Committee and China Labor Watch, PUMA Workers in China, November 4, 2004, http://globallabourrights.org.

42. “Foxconn Worker Plunges to Death at China,” Reuters, Nov. 5, 2010, http://reuters.com· “Struggle for Foxconn Girl Who Wanted to Die,” South China Morning Post, December 22, 2011, http://topics.scmp.com· “Inside Foxconn’s factory,” The Huffington Post, July 6, 2011, http://huffingtonpost.com.

43. Anita Chan, China’s Workers’ Under Assault: The Exploitation of Labor in Globalizing Economy (New York: M.E. Sharpe, 2001), 11-13· Hart-Landsberg και Burkett, “China, Capitalist Accumulation, and Labor,” 27-29. Αλλά βλέπε “Beijing to Raise Minimum Wage,” December 29, 2011, http://www.chinadaily.com.cn, for evidence of high level concern with these questions.

44. Samir Amin, The Law of Worldwide Value (New York: Monthly Review Press, 2010).

45. “Migrant Workers in China,” China Labour Bulletin, June 6, 2008, http://clb.org.hk· “China’s ‘Floating Population’ Exceeds 221 Million,” Peoples’ Daily Online, February 28, 2011, http://english. peopledaily.com.cn· Rachel Murphy, How Migrant Labor is Changing Rural China (Cambridge: Cambridge University Press, 2002), 44, 204, 216· Ke-Qing Han, Chien-Chung Huang και Wen-Jui Han, “Social Mobility of Migrant Peasant Workers in China,” Sociology Mind 1, no. 4 (2011): 206.

46. Hinton, The Great Reversal, 172, Through a Glass Darkly, 128· Murphy, How Migrant Labor is Changing Rural China, 218· για το μοντέλο του Lewis βλέπε Foster, McChesney και Jonna, 17-18· Ted C. Fishman, “The Chinese Century,” New York Times, July 4, 2004, http://nytimes.com.

47. Maëlys de la Rupelle, Deng Quheng, Li Shi και Thomas Vendryes, Land Rights Insecurity and Temporary Migration in Rural China, IZA Discussion Paper Series, Institute for the Study of Labor (Bonn), December 2009, 2–7, ftp.iza.org· Ke-Qing Han, et. al., “Social Mobility of Migrant Peasant Workers,” 209· Xin Meg, Tao Kong και Dandan Zhang, “Searching for Adverse Labour Market Effects of the GFC in China,” Research School of Economics, Australian National University, www.oecd.org.

48. Βλέπε He Xuefeng, “New Rural Construction and the Chinese Path,” Chinese Sociology and Anthropology 39, no. 4 (Summer 2007): 29-30· Murphy, How Migrant Labor is Changing Rural China, 200, 214-18.

*Το παρόν είναι αποσπάσματα, από το άρθρο των Τζ. Μπ. Φόστερ και Ρ. ΜακΤσέσνεϊ, «Η παγκόσμια στασιμότητα και η Κίνα», Μαρξιστική Σκέψη, τόμ. 17, σελ. 373-381.

 

 

 

 

 

http://www.marxistikiskepsi.gr/index.php/tomos-17/19-ergasiakes-sxeseis-sth-kina

 

 

 

2 σχόλια

  1. Μακης Απάντηση

    Κουμμουνισμό δε θέλατε φατε τον αυτοι ειναι οι Κινέζοι εκδικητες!
    Ετσι θέλουν να διαμορφώσουν τον πλανήτη αυτά τα λαμόγια της Κίνας.

  2. Γιωργος Τουλιδης Απάντηση

    Ο Κομμουνισμος ειναι πολυ σωστος σαν ιδεα αλλα στην πραξη δεν περναει στην συγκεκριμενη χωρα γιατι λόγω ξενω επενδυσεων στην Κινα απο ολο τον κοσμο η Κινα υιοθέτησε στα χρόνια τις εμπορικες ιδεολογιες Δεξιων κρατών δυστυχως αυτη ειναι η σκληρη πραγματικοτητα οπου αποσκοπει στο κέρδος πάντα ενάντια του εργάτη.
    Θα χρειαστει εκ νεου μια νεα επανάσταση εσωτερικά της Κινας απο τον Λαο της ενάντια στα συμφεροντα των ξενων επενδυσεων και Εταιριων η αληθεια να λεγεται.
    Ο Κομμουνισμος ειναι ιδεα και δεν εγκαταλειπεται απ το κοινο του!

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *